پروژه ایران
: نشر بی‌گاه با انتشار شش کتاب «ابداع سنت» از اریک هابزباوم، «ابداع دشمن؛ فاشیسم ابدی» نوشته اومبرتو اکو، «در باب ابداع معنای عکس» از الن سکولا، «بوطیقای ساختارگرا» اثر تزوتان تودوروف «دوران مدرن؛ هنر، زمان، سیاست» نوشته ژاک رانسیر و «کاربرد اجتماعی شعر و مقاله‌های دیگر» اثر ت. س الیوت، به عرصه کتاب وارد شد.
چهارشنبه ۲۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ ساعت ۱۵:۲۷
کد مطلب : 421633
منبع : پروژه ایران
نشر «بی‌گاه» متولد شد / انتشار ۶ کتاب در حوزه‌های جامعه، سیاست، فلسفه، هنر و ادبیات
ابداع سنت
بسیاری از سنت‌ها، که سنت‌هایی باستانی می‌انگاریم‌شان، درواقع سنت‌هایی ابداع‌شده‌اند؛ مجموعه‌ای از کردوکارهایند که معمولاً قواعدی بر آنها حاکم‌اند که به‌تصریح یا به‌تلویح پذیرفته شده‌اند و سرشتی آیینی یا نمادین دارند. این کردوکارها با تکرار فراوان در پی آن‌اند که ارزش‌ها و هنجارهای رفتاری‌ای را که به‌خودی‌خود متضمن پیوستگی با گذشته‌اند القا کنند... .. پیوند سنت‌های «ابداع‌شده» با آن گذشته تا حد زیادی ساختگی است. درواقع این سنت‌ها پاسخ‌هایی به موقعیت‌های نویی هستند که شکل ارجاع به موقعیت‌های قدیمی را به خود می‌گیرند یا، از طریق تکرارِ کم‌وبیش مدام، گذشته‌ی خود را می‌سازند. این کتاب با برسی نمونه‌هایی از آیین‌های نمادین ابداع‌شده، چگونگی ابداع این سنت‌ها را نشان می‌دهد و به ما کمک می‌کند تا از چشم‌انداز نویی به آنها بنگریم.
این اثر با ترجمه محمد نبوی در ۱۲۶ صفحه با قطع جیبی، به قیمت ۱۱۰ هزار تومان راهی بازار کتاب شده است.
ابداع دشمن؛ فاشیسم ابدی
این کتاب حاوی دو مقاله از اومبرتو اکو، نشانه‌شناس، رمان‌نویس و فیلسوف برجسته‌ی ایتالیایی است.
اکو در مقاله‌ی نخست به کندوکاو در پدیده‌ی «دشمن» می‌پردازد و نشان می‌دهد که ما بیش از آن که «با پدیده‌ی تقریباً طبیعیِ شناساییِ دشمنی که تهدیدمان می‌کند» روبه‌رو باشیم، «با فرآیند خلق دشمن و آفریدن تصویری شیطانی از او روبه‌روییم»، چرا که «دشمن‌داشتن نه‌تنها برای هویت‌یابی ما اهمیت دارد، بلکه از این نظر هم مهم است که مانعی درست می‌کند تا ما بتوانیم نظام ارزشی‌مان را با آن بسنجیم و در راهِ غلبه بر آن، ارزش خود را نشان دهیم. پس وقتی دشمنی در کار نیست، باید آن را ابداع کرد».
در مقاله‌ی دوم، اکو از فاشیسم می‌گوید که می‌تواند در سیماهای گوناگونی ظاهر شود و فقط کافی است یک یا چند ویژگی از ویژگی‌های چهارده‌گانه‌ی آن موجود باشد تا فاشیسم پا بگیرد. در این راستا، نویسنده معتقد است «’فاشیسم‘ هنوز می‌تواند در معصومانه‌ترین چهره‌ها برگردد. وظیفه‌ی ماست که نقاب از چهره‌اش برداریم و هر یک از شکل‌های جدیدش را افشا کنیم ــ هر روز، در هرکجای جهان».
ترجمه این کتاب نیز کار محمد نبوی است و در ۷۸ صفحه با قطع جیبی و به قیمت ۷۵ هزار تومن در دسترس علاقه‌مندان است.
در باب ابداع معنای عکس
«معنای عکس، مانند معنای هر چیز دیگری، ناگزیر مشروط به تعریف فرهنگی است. کار ما در این‌جا تعریف و بررسی انتقادی آن چیزی است که می‌توان «گفتمان عکاسی» نامید».
آلن سکولا از همان سطرهای آغازینِ این اثر، که یکی از متون نظری مهم عکاسی به شمار می‌آید، می‌کوشد نشان بدهد که عکس به‌خودی خود معنا ندارد و فقط امکانی است برای خلق معنا؛ و زمانی معنادار می‌شود که در پیوند با موقعیت، صحنه، بیننده و عوامل دیگر ارتباط قرار گیرد که به‌تعبیر سکولا گفتمان عکاسی را می‌سازند؛ به همین دلیل عکس نه بی‌طرف است و نه معنایی جهان‌شمول و ذاتی دارد. به این ترتیب، اسطوره‌ی حقیقت عکاسیک رنگ می‌بازد که عکس را «باز‌نمودی از خودِ طبیعت، رونوشتی بی‌واسطه از جهان واقعی» می‌نماید.
ترجمه این کتاب را محمد نبوی به النجام رسانده که در ۶۲ صفحه با قیمت ۷۰ هزار تومان به بازار آمده است.
بوطیقای ساختارگرا
کتاب بوطیقای ساختارگرا از آثار دوره‌ی نخست کار فکری تزوتان تودوروف، نظریه‌پرداز بلغاری - فرانسوی، است که رابرت اسکولز آن را بیانیه‌ی ساختارگرایی خوانده است. تودوروف در این اثر «روایتی ساختارگرایانه از نظریه‌ی ادبی به دست می‌دهد و می‌کوشد تا بطور فشرده چارچوب، اصول، مقوله‌ها و مفاهیم اصلی آن و همچنین نحوه‌ی کاربست آن را در بررسی متون ادبی به خوانندگان بشناساند».
ویراست نخست ترجمه‌ی فارسی این اثر پیش‌تر توسط نشر آگاه منتشر شده بود و اینک ویراست نویی از آن منتشر می‌شود که علاوه بر اصلاح، بازخوانی و گاه تغییرات بنیادی متن فارسی، یک تغییر دیگر کرده است: مترجم، ترجمه‌ی پیش‌گفتارِ تودوروف بر ترجمه‌ی انگلیسی اثر را نیز به متن افزوده است. این پیش‌گفتار بخصوص از این نظر مهم است که تودوروف، چنانکه خود می‌گوید، هنگامی آن را نوشته که از دیدگاه‌های زمان نگارش کتاب در دوره‌ی اوج ساختارگرایی دور شده و می‌کوشد تا از بیرون به نوشته‌ی خود بنگرد.
این اثر کلاسیک را محمد نبوی ترجمه کرده که در ۱۴۵ صفحه با ۱۴۰ هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان مطالعات ادبی قرار گرفته است.
دوران مدرن؛ هنر، زمان، سیاست
در این کتاب ژاک رانسیر انقد خود بر مدرنیسم و ضمیمه ی پسامدرن آن را به گونه ای ریشه ای مطرح می‌کند او زمان تکا خطی و انحصاری آنها را در تقابل با در هم‌بافتگی زمان‌مندی‌های جاری در روندهای تازهی رهایی و انقلاب‌های هنری قرار داده و نشان می‌دهد که خود این نکته به جنبه‌ی دوگانه‌ی زمان اشاره دارد زمان صرفاً خطی نیست که از گذشته با آینده ترسیم شده باشد، بلکه شکلی از زندگی است که با سلسله‌مراتب دیرینه‌ای میان کسانی که وقت دارند و کسانی که وقت ندارند مشخص می‌شود.
این سلسله مراتب که در انگارهی مارکسیستی پیش‌قراولان تداوم یافته و در مدرنیسم کلمنت کریسبرگ عیان شده همچنان بر اکنونی که به افسانه‌ی ضرورت تاریخی و متخصصان آن وابسته است، حکم می‌راند. در مقابل رانسیر نشان می‌دهد که گسست از مفهوم سلسله‌مراتبی زمان که امرسون در نگاه خود به شاعر جدید تقریر کرده، بر تصور کاملاً متفاوتی از امر مدرن دلالت دارد. رانسیر تحقق این امر را در دو هنر حرکتی سینما و رقص میبیند؛ هنرهایی که در ابتدای قرن بیستم تقابل میان آدمیان آزاد و ماشین‌گونه را به بهای نمایاندن شکاف بین انقلاب هنرمندان و انقلاب راهبرد پردازان برچیدند.
این اثر با ترجمه اشکان صالحی در ۱۱۰ صفحه و به قیمت ۱۲۰ هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان فلسفه است.
کاربرد اجتماعی شعر و مقاله‌های دیگر
ت. س. الیوت، شاعر برجسته‌ی انگلیسی، عمدتاً به‌واسطه‌ی شعرهایش شناخته می‌شود که بحق جایگاه رفیعی را در ادبیات قرن بیستم به خود اختصاص داده‌اند و می‌توان آنها را مستنداتی از وضعیت مدرن، در سویه‌ا‌ی کلامی، فرهنگی و اخلاقی، در پیوند با کلیّت ادبیات غرب و آثار تعیین‌کننده‌ی آن، و در قالب یک پیوستار تاریخی محسوب کرد.
الیوت در مقالات ادبیِ خود، که بصورت پراکنده و عمدتاً در قالب گُزیده به زبان فارسی برگردانده شده‌اند، در شمایل ناقدِ هوشیار، جامع‌نگر، موشکاف و مستقلی ظاهر می‌شود که در تلاش است، در ادامه‌ی کار ناقدان ادبیِ برجسته‌ی پیش از خود؛ و در عین اِشراف بر دستاوردهای آنها؛ در کنار حفظ فردیّت در رویکردها و اظهارنظرها؛ مبانی، معیارها و چارچوب‌های محکمی برای تعریف شعر، رمان، نمایش، و نقد آنها عرضه کند و راه را بر نقدی جامع، کاشفانه، راهگشا، و تاحدامکان به‌دور از اَغراض شخصی بگشاید.
او در بررسیِ آثار برجسته‌ی ادبیات غرب، آنها را متأثر از وضعیت اجتماعی/فرهنگیِ زمانه‌ی خودشان، و توأمان وام‌دار ادبیات یونان و روم، در مقام منابع لایزال فرهنگی/ادبیِ ادبیات غربی میبیند. او درعین‌حال پیوستار تاریخیِ فرهنگ و ادبیات غرب را، در پیوند با کلیّت جغرافیای اروپایی، واجد وجه نجات‌بخشِ بالقوه‌ای برای جامعه‌ی جهانی می‌داند، که به‌لحاظ سیاسی/اجتماعی جای بررسی جدی دارد.
این کتاب با ترجمه پیمان چهرازی در ۲۸۸ صفحه و به قیمت ۲۶۰ هزار تومن راهی بازار کتاب شده است.
گزارشگر : تحریریه پروژه ایران
# تگ ها
