فلاحت پیشه: پوتین روی بی عقلی سیاست خارجی ایران حساب باز کرده /روس‌ها ایران را خاکریز می بینند، دست از تعارفات برداریم

 

در این میان، حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی، که طی چند روز گذشته، مهمان «کافه خبر» خبرگزاری خبرآنلاین بود، زنگزور را یک گروکشی دانست و گفت: «من معتقدم کاری که روسیه در زنگزور انجام می‌دهد، شبیه کاری است که نزدیک به دو دهه در موضوع رژیم حقوقی دریای خزر انجام داد. رژیم حقوقی دریای خزر تبدیل به یک شاخص شد که مانع تنش زدایی ایران و آمریکا شود.»

او با تاکید براینکه روس ها ایران را به عنوان یک خاکریز دیدند، می گوید«نمی دانم روس‌ها باید چه کار دیگری انجام بدهند که مسئولان ما از این تعارفات دست بردارند. »

 

مشروح گفتگو با فلاحت پیشه در «کافه خبر» طی روزهای آینده منتشر می شود اما بخشی از این گفتگو درباره کریدور زنگزور را در ادامه بخوانید؛

 

************

 

* آقای فلاحت‌پیشه! این روزها بحث حمایت روسیه از کریدور زنگزور مطرح است، فکر می‌کنید ریشه‌های ایجاد این چالش و بحران در زنگزور چیست؟

 

در تفسیر موضوع زنگزور روش اصلی من تحلیل تاریخی است، تجربیات تاریخی را به کار می گیرم و بر اساس آن تحلیل می‌کنم. من معتقدم کاری که روسیه در زنگزور انجام می‌دهد، شبیه کاری است که نزدیک به دو دهه در موضوع رژیم حقوقی دریای خزر انجام داد. رژیم حقوقی دریای خزر از این بابت که تبدیل به یک شاخص که مانع تنش زدایی ایران و آمریکا شود، مطرح می کنم.

 

فرستاده ایران زمانی که در موضوع رژیم حقوقی دریای خزر با پوتین دیدار می‌کند، پوتین همان‌جا می‌گوید شما حق ندارید از آستاراخان بالاتر بیایید...

 

* چه سالی؟

 

دقیق به خاطر ندارم.

 

* دولت آن را چطور؟

 

دولت را به خاطر دارم، یکی از دولت های اصولگرا بود. نمی خواهم اسم آن شخص مشخص شود ولی فرستاده...

 

پوتین می‌داند که آمریکا نمی‌خواهد تنش را با ایران ادامه بدهد

* دولت آقای احمدی نژاد بود. 

 

فرستاده رژیم حقوقی دریای خزر که به روسیه می‌رود، پوتین می‌گوید نباید از این خط بالاتر بیایید، جالب اینجاست که در جمله بعدی می‌گوید شما دارید با آمریکا می‌بندید، چه توقعی از ما دارید؟

 

در قضیه زنگزور هم مشاهده می‌کنید که دولت آقای پزشکیان روی کار آمده و شرایطی شکل گرفته است که به رغم آنکه عقل خیلی‌ها در تهران تعطیل است، اما پوتین می‌داند که آمریکا به این نتیجه رسیده است که نمی‌خواهد تنش را با ایران ادامه بدهد.

 

زیرا اگر این تنش را ادامه بدهند، شما اوج تنش میان ایران و اسرائیل را در منطقه مشاهده می‌کردید، خیلی‌ها می‌گفتند که ایران و اسرائیل شانه‌شان بهم برخورد کرده، آمریکا ورود کرده است. پوتین به درستی تشخیص داده است که تنش اصلی برای آمریکا، بحث اوکراین و روسیه است و یک سری تنش‌ها را می‌خواهد محدود کند. 

 

زنگزور یک گروکشی است

* یعنی ایران از اولویت خارج شده است. 

 

قطعا، ایران از اولویت خارج شده است و پوتین خیلی روی بی‌عقلی سیاست خارجی ایران حساب باز کرده است. در امتیاز بزرگی که ایرانیان به پوتین دادند و برجام را فدای جنگ اوکراین کردند باز هم حساب باز کرده بود. اما یک اتفاق تازه افتاد؛ در ایران پزشکیان روی کار آمده و سه موضوع در بحث‌های انتخاباتی مطرح شده بود؛ اصلاحات داخلی، اصلاحات اقتصادی و مهم تر از همه اصلاحات در سیاست خارجی. 

 

یعنی کسانی که رأی دادند به‌دنبال تنش نیستند، من معتقدم که باید تنش زدایی شود. پوتین این موضوع را به خوبی درک کرده و می‌داند که در آمریکا هم به دنبال تنش نیستند. کم پیش می‌آید که در ایران و آمریکا، دو جریان روی کار باشند که هر دو دنبال تنش نباشند. به همین دلیل روسیه بحث کریدور زنگزور را که از مخالفان آن بود، مطرح کرد. من معتقد هستم که زنگزور یک گروکشی است. 

 

روسیه از مخالفان کریدور زنگزور بود اما...

* بحث زنگزور قبل از انتخابات ریاست جمهوری ایران مطرح بود ولی روزهای اخیر به دلیل...

 

روس‌ها مواضع‌شان همه بعد از انتخابات است. 

* یعنی قبل از آن سکوت کرده بودند؟

 

قبل از آن بحثی که داشتند به لحاظ نقش و ارتباط ناتو با آذربایجان بود و روس‌ها از مخالفان زنگزور بودند، ضمن اینکه نمی‌خواستند با ایران دچار چالش شوند. دولت که تغییر کرد، روس‌ها یک گروکشی در زنگزور انجام دادند.

 

اساس کار روسیه این است که ایران در حوزه تنش بماند

* به نظر شما این گروکشی است یا یک مسئله جدی؟ گروکشی به این معنا است که اگر ایران امتیازاتی بدهد آنان ممکن است عقب‌نشینی کنند ولی اگر مسئله جدی باشد، ایران هر موضعی بگیرد آنان کار خودشان را می‌کنند و هدفشان را پیش می‌برند. 

 

بستگی دارد که ایران چه کار می‌کند؛ اعتقادم بر این است که روس‌ها در ماجرای زنگزور دارند با این برگ بازی می‌کنند، با همه کشورهای دیگر دارند بازی می‌کنند. شما لابی روس‌ها را ببییند، وقتی که در جاهای مختلف موضوع می‌گیرند توپ را در زمین ترکیه می‌اندازند و می‌گویند ما مناسبات‌مان با ایران برای‌مان مهم است و در عین حال اساس کارشان این است که ایران در حوزه تنش بماند. یعنی یک کشور پر تنش که برای مقابله با آنان، دست به دامن روسیه شود.

 

* خب ایران تغییر مرزها را در منطقه به خصوص آن قسمتی که ژئوپلیتیک ایران را تهدید می‌کند خط قرمز خودش مطرح کرده است. از آن سمت هم به نظر می‌رسد آذربایجان و ترکیه منتظر هستند که این تغییر را در زنگزور ایجاد کنند، برخی از کارشناسان معتقدند که ممکن است حتی جنگ هم ایجاد شود، شما با این تحلیل موافق هستید؟

 

من معتقدم که منطقه در شرایط جنگی نیست و ...

 

روس‌ها ایران را به عنوان یک خاکریز دیدند

* ممکن است آنان منصرف شوند؟

 

حتی اگر روسیه دخالت نکند، ایران و آذربایجان و ارمنستان با حسن همجواری می‌توانند موضوع زنگزور را حل کنند که منافع همه در آن دیده شود. ولی واقعیت قضیه این است که روس‌ها در هر جا دخالت کردند مسائل را به تنش‌ های اصلی خودشان ربط دادند و مسائلی را که در منطقه مشاهده می‌کنند به تنش اصلی که با غرب دارند ربط می‌دهند. آنان ایران را به عنوان یک خاکریز دیدند.

 

روس‌ها گفتند سیستم صادرات نفت خودمان را به صادرات نفت ایران آلوده نمی‌کنیم

نمی دانم روس‌ها باید چه کار دیگری انجام بدهند که مسئولان ما از این تعارفات دست بردارند. شما خیلی در دولت شنیدید که گفتند ما دوستان دوران سخت خودمان را فراموش نخواهیم کرد. اگر آقایان منظورشان از دوستان دوران سختی چین و روسیه است من کلی مصداق دارم که دوست دوران سختی نبودند بلکه از دشمنی‌های دیگران با ما سوءاستفاده کردند.

 

بنده شاهد پیشنهادی بودم که صدهزار بشکه نفت را روس‌ها در ایام تحریم و سختی های بعد از ترامپ از ایران بگیرند و کالا بدهند اما کلی بازی کردند. آخرین جمله آنان این بود که سیستم صادرات نفت خودمان را به صادرات صدهزار بشکه نفت ایران آلوده نمی‌کنیم، یک کانال طراحی خواهیم کرد که هیچ وقت هم طراحی نکردند. 

 

روسیه و چین دوست دوران سختی بودند؟ من می گویم خیر

* آنجایی هم که باید رأی ممتنع می‌دادند...

 

۶ تا رأی علیه ما دادند، این‌ها دوست دوران سختی هستند؟ من می گویم خیر. حتی چین. یک دعوایی که در کشور بر سر بنزین وجود دارد، آقایان به جای اینکه یک سری مسائل را ببینند، ببینند هدررفت بودجه کجاست، سریع به سراغ بنزین می‌آیند. زیرا فقط زورشان به ملت می‌رسد و من معتقدم مردم در دولت و مجلس امروز خیلی مظلوم‌اند.

 

کل پول تهاتر بنزین، نصف تخفیف نفتی است که به چین می‌دهیم. 

 

واردات بنزین نه، تهاتر بنزین

* یعنی پول واردات بنزین ما...

 

پول تهاتر بنزین، نگویید واردات. چرا بنده می‌گویم دولت در مسائل گرانی بنزین عجله نکند، زیرا پولی که آقایان معتقدند برای واردات بنزین هزینه می‌شود که من معتقد هستم این واردات نیست بلکه تهاتر است، نفتی که به سختی و با تحریم به فروش می‌رسد با بنزین تهاتر می‌کنند. حتی اگر پول آن را حساب کنیم، نصف تخفیفی است که ما به خاطر فروش نفت به چین می‌دهیم.

 

لذا چین و روسیه دوست دوران سختی ایران نبودند بلکه سوء استفاده کردند و یک کشوری که عقل سیاست خارجی داشته باشد، خودش را در یک تنگنا قرار نمی‌دهد که مدام به کشورهایی مثل چین و روسیه نیاز داشته باشد.