اخیرا فیلمی از گفتگوی یکی از مدیران بخش خصوصی با مقام معظم رهبری در فضای مجازی منتشر شده است. فیلمی که در آن موسس صنایع تولیدی کروز وعده اصلاح و نجات ایران‌خودرو را به رهبری می‌دهد و جانش را وثیقه این وعده می‌کند. این فرد چه تجربه و توانایی‌هایی دارد که بتوان به وی اعتماد کرد؟ آیا حمید کشاورز از پس ایران خودرو ضررده بر می‌آید؟
به گزارش پروژه ایران در جریان بازدید رهبر معظم انقلاب اسلامی از نمایشگاه دستاوردهای اقتصادی کشور، مؤسس و مالک گروه صنعتی کروز درخواستی را از ایشان مطرح کرد.
مهندس حمید کشاورز پس از توضیح دستاوردهای کروز، از ایشان خواست تا مسیر قانونی واگذاری مدیریت شرکت ایران خودرو به این مجموعه صنعتی فراهم شود. وی گفت دولت علی‌رغم سهام اندکی که به طور مستقیم در ایران خودرو در دست دارد، مانع واگذاری مدیریت آن به بخش خصوصی سهامدار این شرکت می‌شود.
مهندس کشاورز در گفتگو با رهبر معظم انقلاب اسلامی، همچنین گفت که با به دست گرفتن مدیریت ایران خودرو، در ظرف ۵ سال آن را به جایگاه واقعی خودش خواهد رساند و در غیر این صورت آماده پذیرفتن تبعات این موضوع است که آیت الله خامنه‌ای نیز گفتند اگر موفق نشوید، مدیریت مجموعه را از شما می‌گیرند (سخنان مهندس کشاورز و پاسخ رهبر معظم انقلاب نقل به مضمون شده است)
پس از آن در برخی رسانه‌ها این سؤال مطرح شد که حمید کشاورز چه توانی دارد و چه برنامه‌ای برای احیاء و سود دهی ایران خودرو و خروج آن از این وضع اسفناک و ورشکسته دارد که می‌تواند چنین قولی را به عالی‌ترین مقام کشور بدهد؟
ایران خودرو، شرکتی ورشکسته که دولت آن را ول نمی‌کند!
نگاهی به وضعیت امروز ایران خودرو نشان می‌دهد که این شرکت که مطابق ماده 141 قانون تجارت عملا ورشکسته است، چنان در پیچ و خم زیان انباشته و مدیریت ناکارآمد از یک سو و تورم کارمند و مدیر و انباشت تعهدات از سوی دیگر فرو رفته است که هیچ مدیر با سابقه و موفقی جرات پذیرفتن مدیریت آن را به خود نمی‌دهد.
چند روز قبل اعلام شد که این شرکت با زیان انباشه بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان روبرو است و اگر سقف تعهدات اعتباری آن نزد بانک‌ها بالا نرود، قادر به ادامه تولید و ایفای تعهدات خود نخواهد بود.
مکرر بیان شده که ایران خودرو به حیاط خلوت دولتی‌ها تبدیل شده است و همواره توصیه‌های متعددی برای به کارگیری نیرو در آن‌جا می‌شود. البته حساب بدنه شریف مهندسی و کارگری ایران خودرو از پشت‌میزنشینان تحمیلی آن جدا است و اگر این بدنه متخصص نباشد، آنها راه به جایی نمی‌‌برند.
علی‌رغم خصوصی‌سازی و واگذاری سهام ایران‌خودرو به مردم از طریق بورس، همچنان دولت سکان مدیریت این شرکت را رها نمی کند تا حیاط خلوت خود را حفظ کند. این در حالی است که سهام متعلق به دولت حدود 5 درصد (سهام تودلی) است، و الباقی سهام متعلق به مردم و بخش خصوصی است. از جمله به گفته مهندس کشاور تنها شرکت‌های نزدیک به کروز مالک 30 درصد سهام ایران‌خودرو هستند.
سوابق حمید کشاورز چیست؟
قبل از پرداختن به برنامه احتمالی مهندس کشاورز برای مدیریت ایران‌خودرو و احیای آن، خوب است نگاهی کوتاه به سوابق این مدیر کمتر شناخته شده صنعت خودروی ایران و غرب آسیا بیاندازیم.
کروز شرکتی است که با بیش از ۶۰۰ میلیون دلار فروش سالانه (برآوردهای غیر دقیق براساس جستجوی اینترنتی) بزرگترین قطعه‌ساز خودرو در غرب آسیا به شمار می‌آید. تقریباً کمتر خودرویی در ایران است که از قطعات این شرکت در هنگام تولید یا بعد از آن بهره‌مند نشود.
ایران خودرو و سایپا دو مشتری اصلی این شرکت هستند و اگر جریان قطعه به این شرکت‌ها قطع شود، تولید اکثر محصولات آنها دچار مشکل خواهد شد.
کروز در زمینه قطعه‌سازی با تاسیس «واحد تحقیق و نوآوری» خود، با سرمایه گذاری 3 میلیون دلاری و همکاری با بیش از 250 نخبه دانشگاهی کشور، به جایگاهی رسید که به عنوان مثال در هنگام خروج شرکت‌های فرانسوی، توانست جای آنها را در ساخت قطعات پیشرفته و حساسی مانند ECU پر کند و عملاً ایران خودرو را از توقف تولید نجات دهد.
اهمیت پیشینه 40 ساله در صنعت قطعه‌سازی زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم امروزه نقش خودروساز را در تولید خودرو، 20 درصد و نقش قطعه‌ساز را در این فرآیند 80 درصد برآورد می‌کنند. همچنین در فرآیند طراحی، نقش خودروساز 33 درصد و نقش قطعه‌ساز 67 درصد برآورد می‌شود و ورود قطعه سازان به عرصه خودروسازی و رشد عمودی یک تجربه موفق جهانی است.
این مجموعه آن طور که برخی رسانه‌ها نوشته‌اند، گروه بهمن را نیز در اختیار خود دارد، خودروساز موفقی که از ورشکستگی نجات داده شد و اکنون محصولات آن در صدر تقاضای کلاس خود قرار دارد و در ساعت اولیه عرضه در سامانه یکپارچه فروش خودرو، سهمیه آن تمام می‌شود.
پس فارغ از جزییات، کشاورز دو قابلیت مهم را در مجموعه‌هایی که از صفر ساخته یا نجات داده، دارد، یکی قطعه سازی و دیگری مدیریت مجموعه صنعتی بهمن.
از نقاط قوت دیگر حمید کشاورز و مجموعه تحت مدیریت وی آن است که هیچ گونه بدهی ارزی و ریالی به بانک‌ها و مؤسسات مالی ندارند. این نکته مهمی است زیرا مشخص می‌کند که وی به خلاف برخی دیگر از افراد مدعی خصوصی سازی، به دنبال تسلط بر دارایی‌های ایران خودرو نیست، بلکه حتی می‌تواند به روند تصفیه بدهی‌های و زیان انباشته این شرکت کمک کند.
همچنین آنچه تملک سهام ایران خودرو را با خصوصی‌سازی های رانتی و فاجعه‌بار سال‌های گذشته متفاوت می‌سازد آن است که کروز این سهام را در بازار رقابتی بورس به قیمت عادله و به تدریج خریداری کرده است.
آیا آنهایی که سرمایه‌های خود را از کشور بردند با آنهایی که ماندند و سرمایه‌گذاری و کار کردند برابرند؟
علاقه شخصی مهندس کشاورز به تولید و توانمندسازی کشور نیز در سال‌های گذشته ثابت شده است. در ایامی که برخی به دنبال بیرون بردن سرمایه‌های مادی و انسانی خود از کشور بودند و هستند، او تمام سرمایه‌گذاری خود را در داخل ایران انجام داده است و مجموعه‌های تحت مدیریت وی سود ده هستند.
این مساله از آنجایی که اهمیت دارد که تولید در این روزها از ارج و قرب افتاده است و حتی افراد حاضر نیستند مبالغ اندک خود را به یک تولید کننده موفق که قول شرف برای سود ده بودن فعالیت تولیدی خود بدهد، بدهند و به جای آن، به سراغ دلالی ملک و ارز و طلا می‌روند، اما کشاورز هزاران میلیارد سرمایه خود را در تولید و توسعه صنعتی سرمایه‌گذاری می‌کند و این نشان از اطمینانی است که به سودآور بودن فعالیت‌های خود دارد.
پس چهار عامل تجربه دامنه دار قطعه‌سازی، مدیریت موفق در خودروسازی، دارا بودن سرمایه کافی و تمایل و حتی تعصب به ماندن در ایران و تلاش و سرمایه گذاری برای پیشرفت آن، ابزارها و انگیزه های مهمی هستند که در دستان حمید کشاورز برای نجات ایران‌خودرو قرار دارد.
چالش واردات مواد اولیه و قطعات خودرو چطور حل می‌شود؟
از مهم‌ترین چالش‌های مهندس کشاورز در شرکت‌های فعلی و ایران‌خودرو در آینده، واردات مواد اولیه و قطعات لازم است. این چالش بزرگ که برای دیگر کشورها تنها در دو عامل قیمت و کیفیت وجود دارد، در ایران با عامل مهمی به اسم تحریم گره خورده است.
تحریم‌های ناجوانمردانه آمریکا به طور جدی صنعت خودروی ایران را با هدف ناراضی ساختن ایرانیان هدف گرفته است و به همین دلیل بود که در سال‌های گذشته شرکت‌های پژو، رنو و برخی دیگر از ایران رفتند و تمامی اموال و زنجیره تأمین و تولید خود را نیز بردند.
آمریکایی‌ها به شکل فعال با همکاری سازمان‌های جاسوسی خود و عوامل سودجوی داخلی به دنبال قطع زنجیره تولید خودرو و قطعات آن در ایران هستند و افراد و شرکت‌های فعال در این زمینه را تحت تحریم‌های سخت قرار داده‌اند که نمونه آن تحریم شخص شرکت بهمن و صنعت خودروی ایران به طور همزمان است.
در چنین فضایی، واردات مواد اولیه و برخی قطعات به چالشی سخت تبدیل شده است. روش‌های مختلف تحریم شکن و دور زننده تحریم در سال‌های جاری استفاده شده‌اند. آن هم در فضایی که جاسوس‌هایی در کشور ما و کشورهای تولید کننده و کشورهای ثالث وجود دارد که به سرعت به خزانه داری آمریکا خبر می‌دهند و سبب تحریم افراد و شرکت‌ها و بستن حساب‌ها می‌شوند.
کروز در گذشته اکثر قطعات خود را از آلمان و ژاپن وارد می‌کرد و حتی اگر چیزی از چین وارد می‌کرد پول بیشتری می‌داد تا جنسی با کیفیتی نظیر آنچه به اروپایی‌ها می‌دهند، به کروز هم تحویل دهند. اما برخی افراد خائن و وطن‌فروش از داخل گرای مسیر خرید و تأمین کنندگان امثال کروز را به دشمن اعلام کردند و برخی دوستان نادان هم با آنها همکاری کردند و در مقاطعی این مسیرها توسط دشمن کشف شد و بسته شد.
اما کروز و حمید کشاورز نشان داده‌اند که اگر از در بیرون شوند، از پنجره وارد می‌شوند و علاوه بر تلاش بسیار بر داخلی سازی قطعات که منجر به دستاوردهای صادراتی هم شده است، به طور فعالانه برای واردات بخش مورد نیاز از خارج از مسیرهای دیگری اقدام می‌کنند و پر واضح است که چنین تجربه‌ای به کار ایران‌خودرو نیز خواهد آمد.
آیا حمید کشاورز در احیای ایران خودرو موفق می‌شود؟
در شرایط سختی که در بالا گفته شد، سرمایه گذارانی وارد عرصه مدیریت ایران‌خودرو شده‌اند که 40 سال خاک صنعت قطعه سازی و خودروسازی ایران را خورده‌اند و با زیر و بم آن آشنا هستند و تجربیات موفقی را در این عرصه به نام خود ثبت کرده‌اند، و حال بدون ریالی بدهی بانکی و بدهی ارزی، به دنبال ماندن و ساختن هستند.
مهندس کشاورز صنایع بزرگ خودروسازی این کشور را با هزاران کارگر و خانوارهای تحت پوشش آنان از ورشکستی و فلج شدن به ویژه در بحرانی که سال 1393 پس از خروج پژو و سایر شرکت‌های خودروسازی اتفاق افتاد، نجات داد و اثبات کرد که با آن تجربه و سابقه، توان نجات ایران‌خودرو را از ورشکستگی قریب‌الوقوع دارد.
از سوی دیگر کشاورز، شرکا و همکارانش با ایران‌خودرو بیگانه نیستند و در جریان مسائل و مشکلات آن هستند. ایران‌خودرو نیازمند یک تغییر اساسی در چشم انداز کاری خود است و باید در ظرف مدتی کوتاه، چندین خودروی اقتصادی و با داخلی سازی حداکثری به بازار مصرف عرضه کند و به نظر می‌رسد مهندس کشاورز نیز به دنبال تحقق این موضوع است.
می‌توان گفت ترکیب سرمایه مناسب، دانش کافی و تجربه لازم در صنعت خودروسازی، به مهندس کشاورز و یارانش کمک خواهد کرد تا قدم‌های لازم را برای احیای ایران خودرو بردارد اما مهم‌ترین دارایی حمید کشاورز، انگیزه و علاقه وی به کشور و صنعت خودروسازی است که در آن تخصص دارد و همین انگیزه جدی، با کمک مسوولان نظام و اعتماد آنها به وی و حمایت سایر سهامداران، سبب موفقیت او خواهد شد.
