مناجات شعبانيه از برجسته‌ترين نيايش‌های اهل بيت به شمار مي رود. گرچه هر امامي به زبان مخصوص خود دعا دارد ولی اين مناجات از نيايش‌های مشترک بين معصومين است که همه اهل بيت با آن با ذات اقدس الهی نجوا داشته‌اند.

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، عظمت و مضامین عرفانی مناجات شعبانیه به حدی است که بیشتر عرفا و بزرگان دینی توصیه کردند که در ماه شعبان هر روز این مناجات خوانده شود. رهبر فقید انقلاب از جمله بزرگانی که برای مناجات شعبانیه توصیه فراوان می کردند. از این رو بر آن شدیم برخی از کتاب هایی که به شرح و تفسیر این مناجات عظیم پرداختند را معرفی کنیم.

 1. شرح مناجات شعبانيه
این نگاشته، شرح كوتاهى است بر دعاى بسيار عالى و معروف مناجات شعبانيه كه توسط آیت‌الله محمد محمدى گيلانى، به زبان پارسى به رشته تحرير درآمده است. مقدمه و پاورقى از زين‌العابدين قربانى لاهيجى است. نشر سایه این اثر را در 272 صفحه به رشته تحریر درآوده است.

ساختار
كتاب، مشتمل است بر مقدمه محقق، متن مناجات شعبانيه، مقدمه مؤلف و شرح مناجات.

روش شارح، بدين‌گونه است كه نخست، فقره مناجات شعبانيه را با عنوان «قوله:...» همراه با اعراب نقل مى‌نمايد و بعد ترجمه پارسى تحت اللفظى آن را ذكر مى‌كند و سپس به شرح فقره مزبور مى‌پردازد.

شارح، عبارات شرح را به لطايف آيات قرآنى و ظرايف روايات اهل‌بيت و پيامبر گرامى(ص) و اشعار آبدار عرفانى، مشحون و مزين ساخته است تا ملال‌آور نباشد.

زين‌العابدين قربانى لاهيجى، در مقدمه‌اى كه بر اين شرح نوشته است، به اهميت و نقش دعا و مناجات در زندگى امروزى و دنياى كنونى پرداخته و سپس مناجات شعبانيه را معرفى كرده و منابع آن را يادآور شده و سخنانى را از امام خمينى(قده) پيرامون اهميت مناجات شعبانيه از صحيفه نور نقل نموده است و پس از آن، به توضيح پيرامون شرح حاضر و مؤلف آن پرداخته و سبب و چگونگى چاپ اين كتاب را بيان كرده است.

2. نجوای عارفانه: شرح مناجات شعبانیه
این کتاب به قلم محمد باقر تحریری نوشته شده و بوستان کتاب آن را در 544 صفحه منتشر کرده است. کتاب حاضر در خصوص مناجات شعبانیه و شرح فرازهای آن مباحثی را تهیه و گردآوری نموده است.

در این نوشته ابتدا اهمیت مناجات شعبانیه واکاوی شده و معنای صلوات بر محمد و آل محمد را تبیین کرده و شنیدن دعا از سوی خداوند را با حقیقت ندای با حق‌تعالی موردبررسی قرار می‌دهد. در ادامه نگارنده فرازهایی از این دعا را ذکر کرده و بعد از هر قسمت به شرح و تحلیل آن پرداخته و عنوانی کلّی برای هر بخش نام‌گذاری می‌نماید.

ر پایان این نوشتار با ذکر معرفت حقیقی خداوند متعال به خوف و مراقبت از خداوند اشاره نموده و حقیقت صلوات بر محمد و آل محمد (ع) را بازشناسی می‌کند. حقیقت ملحق شدن به نور الهی از فرازهای بسیار ممتاز در این پژوهش می‌باشد.

3. شرح مناجات شعبانیه اثر نورالله علیدوست
این شرح را انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) در 419 صفحه چاپ کرده است.

نگارنده در اثر حاضر ضمن بيان ديدگاه‌هاي امام خميني، آيت‌الله ملکي تبريزي و سيد بن طاووس، در مورد مناجات شعبانيه، به شرح و بيان اهميت ذکر صلوات با نگاهي به نقش صلوات در استجابت دعا، فرق بين دعا و سؤال، علم الهي نسبت به حال و موقعيت انسان، پذيرش توبه، واگذاري امور به خدا، گستره خداوند، افراد و بندگي خدا، امدادهاي غيبي و ... پرداخته است.

4. جلوه‌گاه عرفان: شرح مناجات شعبانیه
نوشته محمدهادی عبدخدایی، شرح و توضیح فارسی عبارات و فقرات مناجات شریف شعبانیه است. این اثر را انتشارات بنیادپژوهش های آستان قدس رضوی منتشر کرده است.

عبدخدایی در پیشگفتار کتاب از زیبایی مناجات شعبانیه سخن گفته و شیوه خود در شرح این دعای شریف را این‌گونه توضیح داده است: در بوستان نیایش و دعا، مناجات شعبانیه که از امیر مؤمنان(ع) و فرزندان معصوم او روایت شده است، جذبه خاص خود را دارد. این مناجات با جمله زیبای «اللهم» آغاز شده و با ذکر صلوات شروع گردیده و با همان هم به پایان رسیده است. در خلال مناجات، چهل‌وسه مرتبه نام مقدس پروردگار به‌صورت «الهی» تکرار گردیده که ما مناجات را بر همان پایه تقسیم نموده و به‌صورت بخش درآورده و به شرح آن پرداخته‌ایم‏.

5. از سکوی شعبان
کتاب «از سکوی شعبان» نوشته علی رهبر شامل شرح ادیبانه مناجات شعبانیه توسط انتشارات جمکران و در 135 صفحه منتشر و راهی بازار نشر شد.
در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

گرچه رفتارهایم، خرد و کلان است اما دلی به وسعت اقیانوس‌هایم دادی و یک دل دادی؛ نه دو دل و در این سینه سینایی، گوهر گرانباری به نام امید و آرزویم بخشیدی! در اطاعت من از تو، غرور می‌گیردم که چنین و چنان کردم و توهم‌ها بیچاره‌ام می‌کند اما امید من، تحفه‌ای است که بدون کوشش عنایتم کردی...

قطعا به دنبال رسوایی من نیستی چون برای سلامتی من فرشتگانی را گماشتی و نظام دفاعی بدنم را چونان ارتشی ممتاز، در برابر هجوم میلیارد مزاحم سلامت، مجهز کردی...
عشق تو آتش می‌زند ولی خاکستر نمی‌کند و همه وجد و نشاط و شوق و ذوق و پایداری در این شرب مدام است.

 6. آفاق نیایش: شرح مناجات شعبانیه
این اثر گرداوری تفسیر حجت الاسلام و المسلمین حسین مظاهری بر مناجات شعبانیه است که به قلم سید محمد رضا حسینی گردآوری شده است. انتشارات اتقان این اثر را در 528 صفحه منتشر کرده است.