«عیدی ما یادتون نره!»، «شیرینی بچه‌ها فراموش نشه!»، «به ما انعام نمی‌دی؟» و... جمله‌هایی است که در طول سال آن‌ها را می‌شنویم اما از این به بعد هر چه به سال نو نزدیک‌تر می‌شویم، این جملات در آرایشگاه‌ها، رستوران‌ها، کارواش‌ها و ... برایمان گوش‌آشناتر می‌شود. چیزی که در همه دنیا به آن انعام یا «تیپ» می‌گویند. درست است که «انعام‌دادن» در قراردادهای رسمی جایی ندارد اما در روابط اجتماعی ما کاملا رواج پیدا کرده و معمول است.

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، انعام دادن یا تیپ دادن، رسمی است که در بسیاری از جوامع دنیا رواج دارد و درآمدی اضافی برای افرادی که در مشاغل خدماتی فعالیت می‌کنند، محسوب می‌شود؛ رسمی که برای خودش پیشینه دور و درازی دارد.

«انعام» به معنای پاداش و هدیه تشویقی است که برای اولین‌ بار در قرن ۱۶ میلادی در کشور انگلستان باب شد اما فرانسه نخستین کشوری بود که انعام‌دادن را اجباری کرد. در سال ۱۹۵۵ قانون جدیدی مطرح شد که بر اساس آن رستوران‌ها مبلغی به عنوان «حق سرویس» به صورت‌حسابشان افزودند و این موضوع به مرور شکل یک قانون را به خود گرفت. البته از یک‌جایی به بعد موضوع عوض شد و افرادی که در مشاغل خدماتی به انجام وظیفه مشغول بودند، به مرور این انتظار برایشان پیش آمد که افراد موظف هستند مبلغی را به طور جداگانه هم به آنها پرداخت کنند.

با اینکه انعام‌دادن باید با تمایل پرداخت‌کننده و رضایت او از خدماتی که دریافت کرده باشد اما این روزها انعام‌دادن تبدیل به یک وظیفه شده است و در صورتی که فرد، انعامی به خدمات‌دهنده پرداخت نکند، با او برخورد سردی می‌شود یا اینکه این موضوع را به او گوشزد می‌کنند.
باید این موضوع را در نظر داشت؛ مبلغی که به عنوان انعام پرداخت می‌شود، جدا از مبلغ پایه است که شما با آن کالایی خریده‌اید یا خدماتی دریافت کرده‌اید. مثلا خدمه‌ای که در هتل چمدان‌هایتان را جابه‌جا می‌کنند یا گارسون‌هایی که در رستوران‌ها از شما پذیرایی می‌کنند، افرادی هستند که معمولا خود را مستحق دریافت انعام می‌دانند.

با این حال، آداب و رسوم انعام یا تیپ‌دادن در کشورهای دنیا متفاوت است. در اغلب کشورهای دنیا مردم به افرادی که در آرایشگاه، رستوران، پمپ بنزین، توالت عمومی،کارواش، پارکینگ و ... کار می‌کنند، مبلغی را به عنوان انعام با تمایل کامل پرداخت می‌کنند. اما در کشوری مثل هند، انعام‌دادن خیلی متداول نیست و افرادی که خدمات می‌دهند، خودشان از مشتری تقاضای انعام می‌کنند. این در حالی است که در کشور ژاپن انعام‌دادن یک جور بی‌ادبی است چون آنها معتقدند افراد موظف‌ هستند که خدمات مشخصی به مشتری ارائه دهند و دلیلی ندارد که مبلغی به عنوان انعام دریافت کنند.

اما مردم کشور اتریش انعام را به نشانه رضایت از خدماتی که دریافت کرده‌اند، پرداخت می‌کنند و در صورتی که شخصی انعام پرداخت نکند، نشان‌دهنده این است که از خدماتی که گرفته راضی نبوده است.

با این حال آمریکایی‌ها در انعام‌دادن خیلی دست و دل بازند. مبلغی که آمریکایی‌ها برای انعام در نظر می‌گیرند، مبلغ قابل توجهی است و این موضوع در آمریکا بسیار رایج است.

«انعام» در ایام آخر سال و اوایل سال جدید، نام «عیدی» به خود می‌گیرد. ما ایرانی‌ها هم شاید خیلی از کلمه انعام استفاده نکنیم اما با جملاتی مثل «شیرینی بچه‌ها یادتون ‌نره» یا «عیدی ما یادتون نره» به گونه‌ای از یکدیگر طلب انعام می‌کنیم. این شب‌ها که کار آرایشگرها، فروشگاه‌ها، کارواش‌ها و ... بسیار پررونق است، خدمات‌دهنده‌ها از مشتریان خود طلب عیدی می‌کنند. خیلی‌ها با دست و دل‌بازی مبلغی را به عنوان پاداش به خدمات‌دهنده پرداخت می‌کنند و خیلی‌های دیگر هم معتقدند که از آنجا که مبلغ لازم را تمام و کمال پرداخت کرده‌اند، دیگر لزومی ندارد که مبلغی به عنوان انعام یا عیدی پرداخت کنند.

اما نظر شما درباره این موضوع چیست؟ آیا فکر می‌کنید نحوه خدمات‌رسانی در کشور ما به گونه‌ای هست که لازم باشد ما مبلغی را به عنوان پاداش برای افراد در نظر بگیریم یا اینکه معتقدید انعام‌دادن نشانه ادب و شخصیت ماست و لازم است به رسم ادب مبلغی را به عنوان انعام پرداخت کنیم؟