صنعت خودرو در ایران یکی از چند صنعت اصلی و زیرساختی به شما می‌رود که رشد آن سبب پویایی اقتصاد و فراهم آوردن زمینه رشد صنایع دیگر شده است. در این میان قطعه سازی یکی از بخش‌های صنعت خودرو است که به دلایل مختلف از جمله رفع نیاز داخلی به ویژه در شرایط تحریم و ایجاد اشتغال، به عنوان یکی از ارکان صنعت خودرو مورد توجه است.

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، صنعت خودروسازی در ایران با سهم 18درصدی از ارزش افزوده کل بخش صنعت و سهم حدود 5/3 درصدی در تولید ناخالص داخلی (GDP)، از جایگاه مهمی در اقتصاد ملی برخوردار است. 

خودروسازی در ایران قدمتی ۶۰ ساله دارد و به ویژه پس ازانقلاب اسلامی، به عنوان موتور محرک صنعت در کنار دیگر صنایع داخلی مانند صنعت ساختمان و ارتباطات نقش مهمی در شکوفایی اقتصادی دهه ۸۰ در ایران ایفا کرد.

با وجود دولتی بودن بازیگران عمده این صنعت یعنی ایران خودرو و سایپا و چند شرکت دیگر خودروسازی، بخش‌ از این صنعت توسط بخش خصوصی اداره می‌شود و همین سبب ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری در آن شده است.

قطعه سازی، رکن مهم و لازم صنعت خودرو
بخش مهمی از صنعت خودرو که به دست بخش خصوصی جان گرفته و در شرایط فعلی به بازیگر مهمی در این صنعت تبدیل شده است، قطعه سازی است.

اگر در ابتدای شکل گیری این صنعت، قطعه سازی در انحصار شرکت‌های سازنده خودرو بود اما به مرور زمان و با افزایش تنوع و تیراژ خودروهای داخلی و حضور خودروهای خارجی در کشور، بخش خصوصی قطعه سازی خودرو را به عنوان صنعتی سودآور و مفید شناخت و به سرمایه‌گذاری در آن پرداخت.

ارزش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت قطعه سازی خودرو به سرعت مشخص شد و شرکت‌های خصوصی موفق شدند ضمن تامین نیاز قطعه سازان، نیاز ثانویه مردم را نیز تامین کنند.

خنثی سازی تحریم‌ها و جلوگیری از توقف خطوط تولید خودرو
با ورود کشور به شرایط سخت تحریمی در سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ حضور مفید قطعه سازان بخش خصوصی در صنعت خودرو بیش از قبل مشخص شد. در آن زمان شرکت‌های خارجی به ویژه شرکت‌های فرانسوی که شرکای استراتژیک خودروسازان داخلی به شمار می‌رفتند، به یک باره از بازار خودروی ایران خارج شدند تا با خروج خود، فشار مضاعتی به کشور وارد کنند و از نظر سیاسی شرایط دولت‌ خود را به ایران تحمیل کنند.

در این شرایط حساس، برخی از شرکت‌های قطعه ساز خصوصی که در طول فعالیت خود دست به تشکیل بخش‌های تحقیق و توسعه فعالی زده بودند، موفق شدند قطعات تحریمی شرکت‌های خارجی به ویژه شرکت‌های فرانسوی را جایگزین کرده و جلوی توقف خطوط تولید خودروسازان کشور را بگیرند.

اینجا بود که اهمیت قطعه سازی خودرو بر مسوولان نظام بیش از پیش روشن شد و این صنعت در شمار صنایع استراتژیک درآمد.

مدیریت چابک قطعه سازان خصوصی در شرایط خاص اقتصادی
چالش مهم دیگری که پیش روی صنعت خودروسازی کشور وجود داشت و هنوز هم وجود دارد، مدیریت دولتی زیان ده در بخش خودرو است. این چالش اما در شرکت‌های خصوصی قطعه ساز کمتر بروز و ظهور دارد زیرا بخش خصوصی واقعی یاد گرفته است که برای سودآوری و ادامه فعالیت باید از مدیران کارآمد استفاده کند و جای برای مدیران توصیه‌ شده در آن وجود ندارد.

دو شرکت اصلی خودروساز کشور هم زمان در حالی که برای فروش محصولات خود با صف زیاد متقاضی روبرو هستند، هر سال ضرر بیشتری نیز تولید می‌کنند که این مورد در اصل به سبب مدیران ناکارآمد این شرکت‌ها است.

آن‌ها اکنون بزرگترین مشتریان قطعه سازان داخلی هستند و هم زمان همواره به آن‌ها بدهکار هستند. این همان معجزه بخش دولتی است که در عین داشتن مشتری و دریافت پول از مردم، همچنان ضرر ده است.

اما بخش خصوصی چنین نیست و براساس شایستگی و بهره وری به افراد سمت‌های مدیریتی را ارائه می‌کند که این خود دلیل دوام آوردن آن‌ در شرایط سخت اقتصادی و تحریم است.


با این مقدمه به سراغ معرفی صنعت قطعه سازی خودرو در ایران و بازیگران مهم آن می‌رویم و در سلسله مطالبی به بررسی فعالیت قطعه سازان برجسته ایران و سیر فعالیت‌های آنها و همچنین چالش‌های پیش روی آن‌ها خواهیم پرداخت.