در روزهای گذشته روزنامه دنیای اقتصاد به نقل از گزارش اکونومیک و بر اساس داده‌های جمع‌آوری شده از ۱۳۴ کشور جهان، نموداری را منتشر کرد که نشان می‌داد مسیر شغلی زنان پس از فرزندآوری بشدت افت می‌کند اما دلایل این امر چیست؟

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، پادکست هنگامه درباره این وضعیت نوشت: «این وضعیت یکی از نتایج آن چیزی است که در اقتصاد به آن می‌گویند رفتار عقلانی. به عبارت دیگر منطق بازار به مردان برای بی‌اعتنایی به مسئولیت‌های پدرانه‌شان پاداش می‌دهد و آنها هم کارراهه شغلی خوبی می‌سازند و کسی هم متعجب نمی‌شود.

نانسی فولبر در کتاب «قلب نامرئی» دکترین بازار آزاد مبنی بر اینکه حداکثر کردن نفع شخصی منجر به خیر عمومی می‌شود را رد می‌کند و تعصبات جنسیتی این تفکر را برملا می‌کند.

او درباره حوزه‌هایی مثل مراقبت از کودکان و کهنسالان بحث می‌کند که تعیین کیفیت خدمات دشوار است و واگذاری کار به منطق سود فاجعه درست می‌کند.

او مادران مجرد و فقیری را مثال می‌زند که اگر بخواهند با چشم برهم‌زدنی و با فرستادن بچه‌ها پیش پدرشان یا پرورشگاه می‌توانند وضعیت اقتصادی خود را بهبود دهند اما چنین نمی‌کنند، یعنی مطابق منطق بازار عمل نمی‌کنند.

اقتصاددانان فمینیست منتقد فرض فردگرایی خودخواهانه و فقدان تعاملات انسانی خارج از نیروهای بازار مثل تعهدات اخلاقی، انسان‌دوستی و مراقبت بوده‌اند. مشخصا مادری و مراقبت بخشهایی از کار خانگی است که نیاز به حس مسئولیت نسبت به دیگران دارد و نه حداکثر کردن نفع شخصی.

اقتصاد جریان اصلی نه تنها اهمیت تمام اشکال کار خانگی بدون مزد را ندیده میگیرد بلکه اهمیت مراقبت (caring labor) چه مزدی و چه بدون مزد، که برای عملکرد هر جامعه‌ای حیاتی است را نیز نادیده می‌گیرد.

برداشت نئوکلاسیک از ایجنت/سوژه اقتصادی نیز در بین نقدهای فمینیستها بوده است. برخلاف ادعای مرسوم، اقتصاد جریان اصلی اصلا حوزه‌ای به لحاظ جنسیتی خنثی نیست بلکه حوزه‌ای است که موقعیت اجتماعی سوژه‌ای انتزاعی را در فضایی تهی و بدون بستر و زمینه تشریح می‌کند.

برداشت نئوکلاسیک از ایجنت/سوژه اقتصادی نیز در بین نقدهای فمینیست‌ها بوده است. برخلاف ادعای مرسوم، اقتصاد جریان اصلی اصلا حوزه‌ای به لحاظ جنسیتی خنثی نیست بلکه حوزه‌ای است که موقعیت اجتماعی سوژه‌ای انتزاعی را در فضایی تهی و بدون بستر و زمینه تشریح می‌کند.

فمینیست‌ها می‌گویند که این سوژه انتزاعی است و نمی‌تواند در کنار انسان‌هایی که در ساحتی از ممکنات، ضرورت و تعهدات هستند وجود داشته باشد.

در نظام سرمایه‌داری، هزینه‌های پولی و غیرمستقیم متخصص شدن در کار مراقبتی سنگین و طولانی مدت است.

مثلا مادر شدن درآمد کوتاه مدت و بلند مدت زنان را کاهش میدهد حتی اگر مرخصی نگیرند. زن اگر هم به دلیل باروری از کار کناره بگیرد خودش را تحت قیومیت نان آور قرار داده است. و تازه ریسک به ورطه فقر افتادن در صورت جدایی را هم دارد.»