سید حسن خمینی چهارشنبه شب - هشتم اسفندماه - طی سخنانی در دیدار با رئیس، معاونان و جمعی از مدیران خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، با اشاره به ابواب «معاملات» و «عبادات» در فقه، گفت: در ابواب معاملات که انواع و اقسام تجارت‌ها، رهن، اجاره و وقف مطرح است شاید ۱۰ تا ۱۵ آیه بیشتر مورد استناد در کار نباشد، اما وقتی وارد ابواب عبادات می‌شوید، غرق در روایت است و برای اجتهاد شما باید بتوانید بین اخبار متناقض یا متعارض جمع کنید. مثلا یک خبر گفته نماز جمعه واجب و دیگری گفته حرام است؛ شما باید بتوانید اثبات کنید آن خبر که گفته نمازجمعه حرام است، منظورش وقتی است که معصوم (ع) نیست و آن که گفته واجب است، یعنی وقتی معصوم (ع) هست، واجب است. ضمنا جمع روایات شما هم نباید دل بخواهی باشد؛ چون اگر دل بخواهی باشد، هیچ دو خبری متناقض با هم نیستند. اما در ابواب معاملات شما باید از دل یک خبر کلی مطلب استخراج کنید؛ در اینجا نوع اجتهاد جمع بین اخبار نیست، بلکه به انتزاع مطلب از خبر واحد است.

 

وی سپس به موضوع خبررسانی در دنیای امروز پرداخت و یادآور شد: در دوره‌ای، سازمان‌های جاسوسی دنیا باید جمع‌آوری خبر می‌کردند. اما امروز جریانی شکل گرفته که شما باید در فضای کثرت خبر باید تحلیل بدهید و بگویید کدام یک از این خبر‌ها درست و کدام غلط است؛ به خبر وزن بدهید و بگویید گوینده کیست؟ حرف چقدر ارزش دارد؟ مثلا می‌گویند فلانی چند سال قبل این را پیش‌بینی کرده بود؛ در حالی که هزاران نفر در آن سال هزاران چیز را پیش‌بینی کرده‌اند و یکی از آنها اتفاق افتاده؛ این دلیل نمی‌شود که درست پیش‌بینی کرده است.

 

سید حسن خمینی افزود: برخی دوره‌های دنیای خبر مثل دوره‌های بحث عبادات است و در یک دورانی مثل جامعه کنونی ما، ممکن است شبیه ابواب معاملات باشد. یعنی یک جا‌هایی مهم است خبرگزاری‌ها خبر به دست بیاورند، اما در جایی نیز خبر هست، ولی مهم این است که آن را تحلیل کنند. مثلا ما نمی‌دانیم بعد از آقای ترامپ چه کسی در آمریکا رئیس جمهور می‌شود؛ نه از باب اینکه خبر نداریم، بلکه از باب اینکه نمی‌توانیم خبر‌های آن جامعه را تحلیل کنیم.

 

وی تأکید کرد: یک جامعه هر دو نوع خبر یاد شده را دارد؛ البته هرچه جلو آمده‌ایم جنبه تحلیلی بیشتر و بُعد خبریابی کمتر شده است.

 

یادگار امام اظهار داشت: دوره‌ای که مردم خبر را بشنوند گذشته؛ بلکه امروز مردم خبر را می‌بینند. البته باز گونه‌هایی از اخبار هست که کماکان باید خبرنگار جست‌و‌جو کند و خبر را استخراج کند. دوره ما دوره کثرت اخبار است و اخبار مهم از شدت زیادت، گم می‌شود. در این شرایط از یک خبرگزاری مثل خبرگزاری جمهوری اسلامی با قدمت ۹۰ ساله و یک سرمایه عظیم، یا امثال آن، انتظار می‌رود هیچ وقت در هیچ شرایطی دروغ نگوید؛ چرا که در چنین آشفته بازاری، اولین شرط «اعتماد» است.

 

وی با تأکید بر اینکه دروغ یک سمّ مهلک است، گفت: به محض اینکه یک مجموعه‌ای متهم به دروغ شود، ارزش آن به کلی از بین می‌رود. اگر توانست متهم به جانب‌داری هم نشود، خیلی خوب است؛ ولی به طور عادی هیچ مجموعه‌ای نمی‌تواند از جانب‌داری به طور صد درصد مبرا باشد؛ اما دروغ نگوید.

 

سید حسن خمینی ادامه داد: ما جنگ روانی را با دروغ گفتن اشتباه گرفته‌ایم، در حالی که اول از همه خود دروغگو در جنگ بازنده است. کسی که خبر دروغ بیان می‌کند، بازنده میدان است؛ چون در بازه زمانی خیلی کوتاهی لو می‌رود. البته دروغ گفتن هم انواع مختلفی دارد. در زمینه خبر انسان باید حقیقت را بگوید؛ جز حقیقت چیزی نگوید و تمام حقیقت را بگوید. مثلا ممکن است شما بگویید من زید را دیدم که با چاقوی خونی از خانه عمرو بیرون می‌آمد؛ اما اگر بگویید خون چاقو به خاطر قربانی گوسفند بود، تمام داستان عوض می‌شود. اینکه بخشی از حقیقت که قرینه تغییر معنا است را نگویید، مصداق دروغ است.

 

وی تأکید کرد: امروزه نیاز ما این است که شما بتوانید یک جمع‌بندی از خبر ارائه کنید؛ به تعبیری ارزش افزوده‌ای به خبر اضافه کنید. من باید قانع شوم که چرا باید بین این همه خبرگزاری، خبر را از شما بگیرم؟ اول اینکه، چون از شما سابقه دروغگویی ندیده‌ام. اگر تا حالا دروغ نگفته‌اید، اعتماد من به شما بیشتر از کسی است که از او سابقه دروغگویی دارم. دوم اینکه به سراغ شما می‌آیم، برای اینکه شما ارزش افزوده‌ای به این اضافه کرده‌اید؛ یعنی یک جمع‌بندی کرده‌اید و بسته‌ای از خبر ارائه داده‌اید. سوم اینکه یک پیش‌بینی هم از آینده داشته باشید. اینجا کار سخت‌تر می‌شود و شما به اندازه خبرنگار به تحلیل‌گر نیاز دارید.

 

یادگار امام افزود: بعضا مردم به خاطر یک ستون روزنامه‌های دنیا را می‌خرند. خدا آقای دعایی و آقای صابری را رحمت کند. یک مقطعی مما روزنامه اطلاعات را فقط به خاطر ستون گل‌آقا می‌خریدیم؛ که بعضا به اندازه یک نصف ستون هم نمی‌شد. یک نویسنده‌ای که آنجا می‌نویسد، ارزش آن رسانه می‌شود. یعنی ارزش رسانه به تحلیل‌گران آن می‌شود. بعضی از مجری‌های صدا و سیما سرمایه هستند؛ سرمایه یک دانشگاه، هیأت علمی آن است. سرمایه یک رسانه کسانی هستند که آنجا قلم می‌زنند یا مجموعه‌ای که آن را تولید می‌کنند.

 

وی اظهار داشت: خبرگزاری جمهوری اسلامی یا هر خبرگزاری دیگر اگر بتواند سطح توانمندی‌های خودش را بالا ببرد، از پایه‌های فکری بیشتری در جامعه استفاده کند، پیرامون یک خبر به تضارب افکار بیشتری توجه داشته باشد، بحث‌های مختلفی را بیاورد و بیشتر از یک خبر به یک بسته خبری اتکا کند، آن وقت ارزشمند می‌شود. به خصوص اینکه این خبرگزاری سرمایه خوبی دارد و پشتوانه‌اش به دولت است و افراد مختلف می‌توانند به آن اعتماد کنند. شاید خیلی‌ها نخواهند با یک خبرگزاری خاص صحبت کنند، اما در این مجموعه چنین امکان و فرصتی وجود دارد.