کشف موبایل سرقتی در مرز ایران و افغانستان یکی از خبرهای پرتکرار در سال‌های اخیر است. مرز تایباد در استان خراسان رضوی یکی از محل‌های اصلی توقیف موبایل‌های دزدی است که به کشور همسایه قاچاق می‌شوند.

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، به تازگی سردار «مجید شجاع» -فرمانده مرزبانی خراسان رضوی- خبر داد که فرماندهی مستقر در هنگ مرزی تایباد، ۳۴ دستگاه موبایل سرقتی از وسائل همراه اتباع افغانستان کشف و ضبط کرده‌اند. قاچاقچیان روش انتقال گوشی سرقتی را تغییر داده بودند اما مرزبانان هنگ مرزی تایباد با اشرافیت اطلاعاتی مانع خروج این گوشی‌های سرقتی از کشور شدند.

سود بالای سرقت و قاچاق گوشی موبایل
اولین بار نیست که خبر چنین قاچاقی منتشر می‌شود. سال ۱۳۹۸ ایرنا در گزارشی از گردش مالی ۶۸ میلیارد تومانی گوشی‌های دزدی نوشت: «با رشد سه برابری قیمت گوشی‌های موبایل، آمار سرقت هم افزایش پیدا کرده است. حتی اگر طرح رجیستری نیز بتواند گوشی‌های سرقتی را ردیابی کند، باز هم کارساز نخواهد بود، زیرا برخی سارقان با هدف اوراق کردن تلفن همراه ردیابی آن‌ها را بسیار سخت کرده‌اند یا برخی گمانه‌زنی‌ها بر آن است که این تلفن‌ها از کشور خارج و در کشورهای همسایه به فروش می‌رسد.» با توجه به افزایش قیمت‌ها این عدد نیز حتما چند برابر شده است.

افغانستان در سال‌های اخیر به مقصد اصلی گوشی‌های سرقتی از ایران، تبدیل شده است و باندهای قاچاق در این زنجیره فعالیت زیادی دارند. گاهی اوقات موبایل‌ها در تعداد بالا و با جاسازی در بدنه ماشین و تریلی از مرز رد می‌شوند و گاهی به صورت مسافری از ایران خارج می‌شوند.

تیرماه ۱۴۰۲ مرزبانان هنگ مرزی تایباد حین کنترل مسافران عبوری پس از مشکوک شدن به چند تبعه افغان و بازرسی از آنها ۱۰۵ گوشی هوشمند سرقتی جاسازشده کشف کردند که ارزش ریالی آن‌ها ۱۵ میلیارد و ۳۹۵ میلیون ریال برآوردشد.

اردیبهشت ۱۴۰۳ کارآگاهان پلیس آگاهی استان خراسان جنوبی هنگام کنترل خودروهای بازارچه مرزی ماهیرود شهرستان سربیشه به یک دستگاه کامیون مشکوک شدند و آن را بررسی کردند. بر اساس خبر فارس، پلیس در بازرسی از این کامیون، ۲۴۹ دستگاه تلفن همراه سرقتی جاسازشده کشف کرد.

مرداد ۱۴۰۳، سردار رضا بنی‌اسدی‌فر، -روابط عمومی پلیس- از کشف ۱۶۳ دستگاه گوشی هوشمند سرقتی در پلیس راه آهن تهران خبر داد و گفت: «مأموران پلیس راه آهن به یکی از مسافران تبعه کشورهای همسایه شرقی که قصد سفر به مشهد داشت، مظنون شدند. در بازرسی از وسایل متهم تعداد ۱۶۳ دستگاه انواع تلفن همراه هوشمند و پنج جلد گذرنامه غیر همنام کشف شد.»

آبان‌ماه ۱۴۰۳ سردار مجید شجاع روز پدر گفت‌وگو با خبرنگاران از کشف ۵۷ دستگاه گوشی سرقتی طی ۱۵ روز خبر داد و بر اساس نظر کارشناسان ارزش این گوشی‌ها را ۶ میلیارد و ۳۶۲ میلیون ریال برآورد کرد.

افغانستان، مقصد اصلی گوشی‌های دزدی
هرچند در سال‌های اخیر مشاهده‌ها و تجربه‌های اجتماعی و آمارها از افزایش سرقت گوشی خبر می‌دهد اما پلیس آمار دقیقی از دزدی گوشی هوشمند در کشور و پایتخت اعلام نکرده است. سال ۱۴۰۰ پلیس اعلام کرد که در ۹ ماهه اول آن سال ۲۳ هزار و ۳۱۳ گوشی سرقتی از موبایل قاپان و زورگیران در تهران کشف شده است.

با توجه به این‌که نیمی از موبایل‌های سرقتی کشف نمی‌شوند، به طور میانگین روزانه بیش از ۱۶۰ موبایل در تهران دزدیده می‌شود.

مرداد سال ۱۴۰۲ مهر از قول سردار محمد قنبری -رئیس پلیس آگاهی فراجا- اعلام کرد کل باندهای منهدم شده در ۴ ماهه اول سال را حدود ۱۹۹ باند ایرانی و اتباع خارجی هستند. سردار قنبری در این مورد گفته بود: «طی این بازه زمانی تعداد ۱۹۰۷ دستگاه تلفن همراه سرقتی کشف شده است.» او تاکید کرد: «تعداد ۵۰۵ دستگاه تلفن همراه حین خروج از کشور کشف شده‌اند.»

رئیس پلیس آگاهی فراجا درمورد زنجیره‌ی این سرقت‌ها نیز اضافه کرد: «از ابتدای سال ۷۲ نفر مالخر گوشی تلفن همراه دستگیر و به مقامات قضائی معرفی و اعزام شده‌اند. از این تعداد ۴۱ درصد جزو اتباع هستند.»

سردار قنبری ضمن تاکید بر این‌که بیشتر گوشی‌های سرقتی به کشور افغانستان و بعضای از آن‌ها به پاکستان و عراق منتقل می‌شوند، درمورد ارزش گوشی‌های سرقتی که از کشور خارج می‌شوند، گفت: «معمولاً گوشی‌های به سرقت رفته ارزشی بالاتر از ۱۰ میلیون تومان دارند.»

آذرماه ۱۴۰۲ اکبری -معاون مبارزه با سرقت پلیس آگاهی فراجا- گفت: ۸۹ درصد سرقت تلفن‌های همراه در سراسر کشور در استان‌های تهران، خراسان رضوی وخوزستان انجام می‌شود. عمده گوشی‌های مسروقه که ارزش انتقال به خارج از کشور دارند، به افغانستان، پاکستان و عراق منتقل می‌شوند و ارزش این گوشی‌ها از ۱۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان است.

مسدود شدن گوشی‌های سرقتی در کشورهای همسایه به کجا رسید؟
طرح رجیستری از پاییز ۱۳۹۶ آغاز و از ابتدای اردیبهشت‌ ۱۳۹۷ برای تمامی برندهای گوشی در ایران تکمیل شد و یکی از نتایج آن سخت شدن فروش گوشی‌های دزدی بود. مهرماه امسال سردار محمد قنبری، -رئیس پلیس آگاهی فراجا- از اجرای برنامه‌ای جامع و حساب‌شده برای مقابله با سارقان خبر داد و با اشاره به استفاده از فناوری‌های نوین برای کنترل سارقان سابقه‌دار، به خبرگزاری دانشجو گفته بود: «این اقدامات به ما کمک کرده است تا فعالیت‌های این افراد را محدود کنیم و نتایج بسیار خوبی در پی داشته است. ما موفق شدیم حدود ۲۶ درصد جرم موبایل قاپی را نسبت به سال گذشته کاهش دهیم.» با این حال همچنان قاچاق گوشی به کشورهای همسایه برای سارقان سود فراوانی دارد.با این‌حال همچنان سرقت و انتقال گوشی به افغانستان برای باندهای سرقت به صرفه است چون در این کشور می‌توانند گوشی را بفروشند و قابل استفاده است.

خردادماه امسال، علی صالحی -دادستان تهران- اعلام کرد: وزارت امورخارجه و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف شده‌اند با کشورهای همسایه تفاهم‌نامه‌هایی امضا کنند و از این طریق برای مسدودسازی شناسه بین‌المللی تجهیزات موبایل (IMEI) مربوط به گوشی‌های سرقتی در ایران، در این کشورها اجرایی شود.» صالحی در همین مورد افزود: «همچنین مقرر شده است فهرست شناسه بین‌المللی تجهیزات موبایل متعلق به گوشی‌های مسروقه از ایران در فواصل زمانی مشخص بین وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و همتایان آن در کشورهای یاد شده مبادله شود.»

صالحی نگفت این موضوع چه زمانی به دولت تکلیف شده است ولی در دولت قبل به نتیجه نرسیده و هنوز خبری از پیگیری آن در دولت چهاردهم نیز نیست.

در حالی‌که همراه افغانستان خدمات رجیستری و پیگیری گوشی موبایل را به اهالی هرات ارائه می‌دهد، دولت طالبان می‌تواند گوشی‌های ایرانی را نیز ردگیری کند ولی به نظر می‌رسد سود گوشی‌های سرقتی که به این کشور قاچاق می‌شوند، بیش از آن است که چنین اقدامی کنند. لازم است که دولت ایران هرچه زودتر اقدام موثری در این مورد انجام دهد.