«انقلاب بدون انقلابیون» ادعا می‌کند که بهترین راه برای درک تحولات سال‌های 2010 و 2011 غرب آسیا که به «بهار عربی» مشهور شد، تحلیل این رویدادها در قالب مفهوم «انقلاب» است؛ مشروط بر اینکه نیروی نهفته در این مفهوم را در زمینه و زمانه‌ای درک کنیم که همه چیز ضد-انقلابی است! دنیایی که دیگر ایديولوژی‌های انقلابی آنچنان جذابیتی ندارند و نئولیبرالیسم در اقتصاد و سیاست و جامعه، نگاه غالب شده ‌است.

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، در چنین زمینه و زمانه‌ای کتاب حاضر این پرسش را مطرح می‌کند که اکنون چه چیزی از توان نهفته‌ در مفهوم انقلاب باقی می‌ماند و چگونه می‌تواند همچنان رهایی‌بخش باشد؟ آصف بیات در «انقلاب بدون انقلابیون» کعتقد است که انقلاب‌های قرن جاری لحظه‌هایی برای تجربه ی آزادی، رهایی، برابری و همبستگی‌اند و از این منظر امکان تصور جهانی دیگر برای معترضان و فعالن فراهم می‌آورند و امید به دگرگونی را در دل‌ها زنده می‌دارند.

چنان که آصف بیات در این کتاب نوشته است، انقلاب‌های دهه‌ی ۷۰ میلادی و عواقبی که به بار آوردند، به ناامیدی عجیبی دامن زد که نتایج آن تا همین امروز هم پیداست. آن انقلاب‌ها از درون و بیرون شکست خوردند و به چند دهه اختناق سرمایه‌سالارانه منتهی شدند که کودتاها و ضد انقلاب‌ها در قالب پروژه‌های نئولیبرالیستی، به‌خوبی عملیاتی‌شان کردند. در این میان فروپاشی شوروی نقطه‌ی پایانی بر همه‌ی این انقلاب‌ها و انقلابی‌گری‌ها بود و دیگر همه‌چیز و حتی «تصوّر انقلاب» هم دور از ذهن بود تا اینکه بهار عربی از راه رسید.

بیشتر بخوانید:
کتابی برای درک و فهم سیاست‌ورزی در ایران و خاورمیانه


از لحظه‌ای که «طارق طیب محمد بن بوعزیزی» معترض تونسی در چهارم ژانویه‌ی 2011 مقابل ساختمان شهرداری خود را به آتش کشید و به حکمرانی 23 ساله‌‎ی زین‌العابدین بن‌علی پایان داد تا روزی که حسنی مبارک و معمر قذافی در مصر و لیبی سقوط کردند، همه‌ی دنیا فهمیدند که انقلاب و سرشت راستین انقلابی‌گری هم‌چنان پابرجاست و چنان شوری منطقه و جهان را در بر گرفت که بی‌بازگشت می‌نمود.

گرچه آصف بیات در کتاب «انقلاب بدون انقلابیون - معنابخشی به بهار عربی» ادعا می‌کند که این رخداد‌ها انقلاب‌هایی بودند بدون تصوّرات انقلابی اما این کتاب اهمیتش را از امکانیت خود تصوّر انقلاب گرفته و تأکیدش بر «معنابخشی به بهار عربی» و این نکته است که لحظه‌های گشودگی و نسبتِ مردم و میلشان به آزادی هنوز پابرجاست.

انقلاب بدون انقلابیون، تحلیلی دقیق و موشکافانه از منظر جامعه‌شناسی‌ است که خود در بطن رخدادهای بهار عربی حضور داشته و تجربه‌ها و دیده‌ها و خوانده‌ها و شنیده‌هایش از وضعیت‌های انقلابی – از انقلاب 1979 ایران تا انقلاب‌های 2011، 2012 و 2013 کشورهای عربی – را در یک کتاب تجمیع کرده‌است. از این رو این کتاب کمک به فهم علت ناگزیریِ انقلاب در زمانه‌ای است که همه‌چیز ضد انقلابی ا‌ست!

این کتاب آصف بیات که در سال ۲۰۱۷ برای اولین بار منتشر شده، سال 1402 توسط علیرضا صادقی و رضا آرت به فارسی برگردانده شده و نشر شیرازه آن را در ۲۷۷ صفحه رقعی و به قیمت ۲۰۰ هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان سیاست و جامعه قرار داده است.



درباره نویسنده:
آصف بیات، محقق و نویسنده ایرانی و استاد جامعه‌شناسی دانشگاه لایدن هلند، متولد سال ۱۳۳۳ در تهران و تحصیل‌کرده‌ی رشته علوم سیاسی در دانشگاه تهران است. بیات در اواخر دهه ۱۳۵۰، تحصیلات تکمیلی خود را در دانشگاه کنت بریتانیا ادامه داد و نقش کارگران در انقلاب سال ۱۳۵۷ را به عنوان موضوع پایان‌نامه دکترایش انتخاب کرد که حاصل آن در قالب کتابی با نام «کارگران و انقلاب در ایران» به زبان انگلیسی و فارسی به چاپ رسید.

بیات در سال ۱۹۸۶ برای تدریس در دانشگاه آمریکایی قاهره (AUC) به مصر نقل مکان کرد و  به مدت ۱۷ سال در این دانشگاه مشغول بود که در نتیجه بسیاری از تحقیقات آصف بیات بر مسائل اجتماعی مصر متمرکز شد و حاصل آن شد کتاب «کار، سیاست، و قدرت» که دربارهٔ تجربه مصر از مشارکت کارگری از زمان ریاست‌جمهوری جمال عبدالناصر بود. «سیاست‌های خیابانی، (جنبش تهیدستان در ایران)»، «زندگی همچون سیاست: چگونه مردم عادی خاورمیانه را تغییر می‌دهند»، «اسلام و دموکراسی: پرسش اصلی چیست؟»، «پسااسلام‌گرایی» و «انقلاب بدون انقلابیون»، از جمله دیگر آثار منتشرشده‌ی بیات است.