رضا علیزاده، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه گیلان می‌گوید محیط‌زیست هم باعث دفع مهاجران از مبدا و هم دلیل جذابیت استان‌های شمالی است. او می‌گوید ظرفیت زیست‌محیطی این استان‌ها برای این همه مهاجرت کافی نیست.

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، مهاجرت به شمال کشور از مبدا استان‌های مرکزی کشور افزایش چشمگیری داشته است. مهمان‌نوازی شمالی‌ها در کنار کیفیت هوا و دردست‌بودن زمین‌های روستایی با قیمت نسبتاً خوب، انگیزه برای مهاجرت به شمال را بیشتر کرده است. با این وجود هنوز آمار دقیقی نیز از میزان و جزئیات این مهاجرت‌ها وجود ندارد. به‌علاوه، این مهاجرت تاکنون چندان باعث سرمایه‌گذاری جدی و تحول زیرساختی استان‌های شمالی نشده و شهروندان این استان‌ها نسبت به برخی ضعف‌های زیرساختی و چالش‌های فرهنگی نگران هستند.

رضا علیزاده، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه گیلان، در این باره به نکات جالبی اشاره می‌کند که در ادامه می‌خوانید:

مهاجرت به گیلان روند افزایشی داشته است و در برخی نقاط شنیده می‌شود حتی لهجه یک منطقه را نیز تغییر داده‌اند؛ آیا آماری از میزان دقیق مهاجرت به استان گیلان وجود دارد؟

طی چند ماه اخیر از طریق پایان‌نامه‌های دانشجویان و مطالعات شخصی اطلاعاتی درباره مهاجرت به شمال به دست آورده‌ایم. هیچگونه آمار رسمی به استان گیلان به شکل دقیق وجود ندارد و هرچه هست متعلق به سرشماری ۱۳۹۵ است که این سرشماری هم دارای سوگیری است. بسیاری از افرادی‌ که از مبدا از جمله اصفهان و تهران و همدان به گیلان آمده‌اند در مبدا ثبت شده‌اند. باید تا ۱۴۰۵ صبر کنیم و در سرشماری بعدی تحرکات مهاجرتی را بسنجیم. در نتیجه هیچ آمار دقیقی وجود ندارد و تنها پژوهشگران میدانی یک سری داده به دست آورده‌اند.

طبق پژوهش‌های شما، گروه مهاجرین به استان گیلان از چه سطح سنی و طبقاتی برخوردارند؟

ما در دو ماه گذشته یک پژوهشی انجام دادیم که مربوط به مصاحبه با افرادی‌ست که به روستا‌های اطراف رودسر مهاجرت کرده‌اند. بیشترین گروه مهاجرتی میانسالان و پیران هستند و از ۴۰ تا ۸۰ سال هستند. عمده این افراد متاهل و بازنشسته هستند و ۵۵ درصد آن‌ها در ده سال اخیر به شمال آمده‌اند. بالای ۵۰درصدشان تحصیلات دانشگاهی دارند؛ بیش از ۸۵درصد این افراد هم از مهاجرت رضایت دارند. از نظر جمعیتی نیز ۷۵درصد آن‌ها بیش از ۲ نفر هستند و تنها ۲۵ درصد کسانی هستند که دو نفر و یا تنها هستند. بیش از ۷۰درصد گفته‌اند که سایر اعضا خانواده و‌فامیل تمایل به مهاجرت دارند و اگر شرایطی فراهم شود اقدام نزدیکشان مایل به مهاجرت هستند. ۷۵درصدشان خانه و زمین در مبدا دارند. بیش از ۶۵درصد زمین‌های ۲۰۰متر و باقی افراد زمین بالای ۵۰۰متر دارند.

دلایل مهاجرت در بین جمعیت بررسی شده چیست؟

دلایل مهاجرت را عمدتاً آب و هوای مناسب و دوری از ترافیک اعلام کرده‌اند. جالب است که بیش از ۵۰درصد اصفهانی، تهرانی، همدانی، قزوینی و حتی مازندرانی هستند.

ما عوامل دفع‌کننده و جذب‌کننده را دسته‌بندی کردیم؛ مهم‌ترین عامل دفع‌کننده افراد از شهرشان به سوی شمال، محیط زیست است. بیش از ۹۵درصد مهاجرین چالش کم‌آبی و سپس نامطلوب بودن شرایط جوی و آلودگی هوا را نام برده‌اند. در نتیجه کم‌آبی، شرایط جوی و آلودگی هوا خیلی بر مهاجرت مؤثر بوده است. البته برخی دلایل شخصی و فرهنگی هم وجود دارد. شرایط تسهیل‌کننده جذب هم محیط زیست است؛ یعنی مسائل زیست محیطی عامل جذب و دفع شده است.

این حجم از مهاجر، چه چالش‌های زیرساختی برای استان به وجود آورده است؟

 به نظر من تبعات مهاجرت در شمال زیاد است و باعث افزایش قیمت زمین، افزایش هزینه‌های زندگی در گیلان برای بومی‌ها و کمبود زمین شده است.

گیلان به اندازه‌ی ۲.۵ میلیون نفر جمعیت خود زیرساخت ندارد. گیلان مسائل جدی در حوزه دفع زباله و آلودگی رودخانه‌ها دارد و مشکلات بسیار زیادی وجود دارد. الان مشکل آبی جدی در گیلان وجود دارد و بحث جیره‌بندی مطرح شده است. با این وجود مهاجرین، مشکلات استان را زیاد می‌کنند. با وجود حجم بالا کشاورزی استان، قیمت میوه در برخی دیگر از کلانشهر‌هایی که مبدا مهاجرین هستند، ارزان‌تر از شمال است. البته باید در نظرگرفت که مهاجرین قدرت خرید بالایی دارند.