بررسی درآمد از دست‌رفته ایران در دهه ۹۰ و با شروع تحریم‌های نفتی در دو سناریو؛ آمارهای bp از واقعیت‌های نفتی کشور در این دهه چه می‌گوید؟

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، نفت یکی از مهم‌ترین متغیرها در تحلیل اقتصاد ایران است. به طوری‌که در دوران وفور نفتی چرخ اقتصاد ایران به بهترین شیوه خود چرخیده است، اما با کاهش این درآمد به مرور فشار اقتصادی بر دوش مردم سنگینی کرد و رکود و تورم گریبان‌گیر اقتصاد ایران شد.

هماطور که در گزارش اول بررسی شد علت واگرایی آماری در آمارهای صادرات نفت از منابع مختلف زیر ذره‌بین قرار گرفت. در ادامه به بررسی تاثیر تحریم‌های نفتی بر بازار نفت ایران در میان رقبای منطقه‌ای خود مورد ارزیابی قرار گرفت.
سومین گزارش به بررسی سطوح صادرات نفت در دهه ۹۰ با فرض دو سناریو پرداخت. به طوری‌که در سناریو اول فرض شد سهم ایران از تولید جهانی در این دهه در بیشترین حالت تاریخی خود یعنی ۸.۴ می‌بود و در سناریو دوم فرض شد سهم ایران از تولید جهانی نفت به ۴.۷ درصد می‌رسید.

علت انتخاب این دو سناریو نیز به دو بازه تاریخی باز می‌گردد. در سناریو اول، میانگین سهم تولید ایران از تولید جهانی نفت در بازه ابتدای دهه ۱۹۶۰ تا انتهای دهه ۱۹۷۰ میلادی بود. در این بازه زمانی، اوپک تحولات زیادی را تجربه می‌کرد و تولید نفت ایران در این دوره سطوح بالای تاریخی خود را به دست آورده بود.

اما در سناریو دوم، همین سهم از ابتدای دهه ۱۹۸۰ میلادی تا سال ۲۰۱۰ بررسی شد؛ این دوره مصادف است با انقلاب و شروع جنگ تحمیلی تا ابتدای تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران. این دوره با افول تولیدات نفتی ایران و افزایش رقابت نفتی در منطقه همراه بود. به طوری‌که رقبای نفتی دیگری بازارهای هدف ایران را اشغال کرده بودند.

اکنون در این گزارش این سوال مطرح می‌شود که اگر در دهه ۲۰۱۰ میلادی (همزمان با دهه ۹۰ شمسی) که تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران اجرایی شد؛ ایران می‌توانست بر اساس این دو سناریو تولید نفت داشته باشد؛ آنگاه تا چه میزان می‌توانست درآمد نفتی بالاتری را جذب کند.

سناریوی اول؛ سهم ۸.۴ درصدی ایران از تولید جهانی نفت
داده‌های آماری bp نشان می‌دهد اگر ایران می‌توانست در دهه ۲۰۱۰ میلادی به سهم تاریخی خود از تولید نفت جهانی برسد، آنگاه درآمد نفتی کشور در این دهه می‌توانست ۱۱۵۴ میلیارد دلار بیشتر از مقدار واقعی فروش در این دهه باشد.

به بیان دیگر بر اساس این سناریو، میزان درآمد از دست‌رفته ایران در این دهه معادل ۱۱۵۴ میلیارد دلار بود.



سناریوی دوم؛ سهم ۴.۷ درصدی ایران از تولید جهانی نفت
همانطور که گفته شد در این سناریو فرض بر این است که سهم تولید نفت ایران در جهان ۴.۷ درصد باشد. در این صورت ایران می‌توانست در دهه ۲۰۱۰ میلادی، ۷۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار بیشتر از درآمد واقعی خود در این دهه کسب کند.

به بیانی ساده‌تر، بر اساس این سناریو، میزان درآمد از دست‌رفته ایران در این دهه معادل ۷۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار بود.

لذا به طور کلی می‌توان گفت فشار تحریم‌های نفتی بر اقتصاد ایران در این دهه به شدت بر درآمدهای نفتی کشور اثرگذار بود. تحریم‌های نفتی آمریکا در این دهه باعث شده یکی از مهم‌ترین شریان‌های درآمدی کشور آسیب ببیند و خون‌رسانی به اقتصاد ایران دچار آسیب شود.