سال ۱۴۰۲ به دلیل نوسانات شدید در بازار‌های طلا و ارز، این دو بازار پرسودترین و پربازده‌ترین بودند. در فروردین سال ۱۴۰۲ نرخ ارز ۴۲ هزار تومان بود که حال به نزدیک به ۶۰ هزار تومان رسیده که حدود ۴۰ درصد تغییر را نشان می‌دهد، عددی که با ۷۴ درصد بازدهی سال گذشته در نرخ ارز، تفاوت معناداری دارد.

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، ترکش‌های تورم بالای ۴۰ درصد، حدود شش سال است که تمام وجوه زندگی مردم را نشانه رفته است. در شرایطی که سیاست دولت‌ها نیز در کاهش آمار تورم، موثر واقع نشده، مردم در تلاش هستند تا برای در امان ماندن سرمایه‌شان از باران تورم و مقابله با آن، خود دست به کار شوند.

سرمایه‌گذاری در صنایع تولیدی و وابسته به تجارت، دارایی‌های تعهدی همچون سهام، اوراق، پول، صندوق سرمایه‌گذاری و دارایی‌های حقیقی چون زمین، سکه، طلا، ملک و ارز، از جمله اقدامات مردم برای مقابله با تورم طی سال‌های گذشته بود. حال و در آستانه ورود به سال ۱۴۰۳، بررسی پرسودترین و پربازده‌ترین این بازارها، خالی از لطف نیست. به ویژه آنکه به گفته کارشناسان، تورم افزاینده احتمالا به سال بعد نیز منتقل خواهد شد و همگام با آن، بازار‌های سرمایه‌ای نیز پر جنب و جوش پیش‌بینی شده‌اند.

تب تاثیرات ارز در بازار فرونشست
در مقایسه پربازده‌ترین بازار‌های سرمایه‌گذاری در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، یک نکته کلیدی وجود دارد؛ اینکه نقش ارز در کنترل این بازارها، آرام آرام رنگ می‌بازد!

سال ۱۴۰۲، اصلی‌ترین کلید کنترلی بازار‌های ایران، رشد بهای ارز بود. بهایی که در آغاز سال ۲۶ هزار تومان بود، اما در ماه‌های پایانی سال، با افزایش بیش از ۷۴ درصدی روی کانال ۴۶ هزار تومان ایستاد. بهایی که طبق معمول با سیاست‌های اقتصادی ناکام دولت، به ثبات نرسید بلکه در نهایت، این گشایش روابط میان همسایگان بود که تب داغ دلار را فرونشاند. روابط ایران و عربستان، مسیر درهم را هموار کرد و همین مهمترین عاملی بود که سبب شد دلار در نیمه کانال چهل هزار تومان با سال ۱۴۰۱ خداحافظی کند. بازار سکه، اما در سال ۱۴۰۱ سکه بود و بهای آن از ۱۲ میلیون تومان فروردین، با رشد بیش از ۱۴۲ درصدی به حدود ۳۰ هزار تومان رسید.

تلاطم‌های بازار مسکن نیز در سال ۱۴۰۱ جالب توجه بود. بهای هر متر مسکن از ۳۲ میلیون تومان به ۵۵ میلیون تومان رسید و کاهش قدرت خرید مردم بار دیگر بیش از هر عامل دیگری در حوزه مسکن به چشم آمد. سال ۱۴۰۱، همچنین سال میلیاردی شدن برخی خودرو‌های داخلی بود. شاخص کل بورس تهران نیز از ۱.۳ میلیون واحد در ابتدای سال به ۱.۹ میلیون واحد در انتهای سال رسید و بازدهی حدود ۴۳ درصدی را از آن خود کرد.

از داده‌های فوق کافی است دریابیم تا سال ۱۴۰۱به دلیل نوسانات شدید در بازار‌های طلا و ارز، این دو بازار پرسودترین و پربازده‌ترین بودند. در فروردین سال ۱۴۰۲ نرخ ارز ۴۲ هزار تومان بود که حال به نزدیک به ۶۰ هزار تومان رسیده که حدود ۴۰ درصد تغییر را نشان می‌دهد، عددی که با ۷۴ درصد بازدهی سال گذشته در نرخ ارز، تفاوت معناداری دارد.

قیمت سکه نیز در فروردین ۳۱ میلیون تومان بود که حال به ۳۸ میلیون و ۹۳۰ تومان رسیده است. درحالی که ارز و سکه، سرمایه‌گذاران احتمالی خود را ناامید کردند، به نظر می‌رسد که نرخ سودی که به سپرده‌های بانکی تعلق گرفت در صدر بازدهی از ابتدای سال‌جاری تا پایان دی ماه بود. هرچند به دلیل تحولات سیاسی و نظامی منطقه، ارز یک نیم‌جهش کوتاه‌مدت به خود دید با این‌حال برآیند بلندمدت نشان از کاهش شاخص‌های قیمتی در این بازار‌ها دارد. 

رکود سایر بازار‌ها سپرده‌های بانکی را صدرنشین کرد
با توجه به رکود در سایر بازارها، سپرده بانکی بالاترین بازدهی را از ابتدای امسال تا پایان دی ماه داشته است. بررسی داده‌های رسمی نشان می‌دهد که هم‌اکنون حداکثر نرخ سود پرداختی به سپرده‌های بلندمدت بانکی ۲۳ درصد است که بدین ترتیب به صورت میانگین بازدهی ماهانه آن ۱٫۹ درصد و برای ۱۰ ماهه امسال به ۱۹٫۱ درصد می‌رسد. در این راستا و طبق گزارش روزنامه ایران، سرمایه گذارانی که ریسک گریز هستند و تمایل به حضور در سایر بازار‌ها را ندارند، سپرده‌گذاری سرمایه خود در بانک‌ها را ترجیح می‌دهند. البته با توجه به امکان هدایت سرمایه‌هایی که در بانک‌ها رسوب می‌کند به سمت تولید، افزایش سپرده‌های بانکی می‌تواند با برنامه‌ریزی بانک مرکزی به نفع تولید تمام شود.

برآیند بازدهی مسکن
قیمت هر متر مسکن در فروردین سال جاری ۶۰ میلیون تومان بود و حال به ۸۰ میلیون تومان به طور میانگین رسیده است. این رشد ۳۳ درصدی، در کنار کاهش قدرت خرید مردم و نصف شدن میزان معاملات نسبت به سال قبل قرار می‌گیرد. اگر کمی دورتر بایستیم و به حجم معاملات مسکن نگاهی بیندازیم درخواهیم یافت که تعداد معاملات در تهران که در دوره رکودی ابتدای دهه ۹۰ به محدوده ۹ تا ۱۰ هزار معامله در ماه رسیده بود، حالا روی رقم ۳ هزار معامله در ماه ایستاده است.

در حقیقت، در شرایط فعلی اقتصاد ایران به دلیل کنترل نرخ ارز و کاهش سرعت گردش پول، دورنمای تورمی کوتاه مدتی که سرمایه‌گذاران را به بازار املاک جذب کند وجود ندارد و متقاضیان مصرفی نیز توانی برخی خرید ندارند. این تازه ابتدایی‌ترین بحران از هزارتوی معضلات مسکن در کشور است و درصد بازدهی آن را در سرشکن می‌کند.

حال با توجه به اینکه هنور آمار رسمی تحولات بازار مسکن در دی ماه اعلام نشده است و با محاسبه و ملاک قرار دادن میانگین قیمتی آذر ماه شاهد رشد ۱۳٫۴ درصدی قیمت مسکن هستیم که البته همانگونه که اشاره شد با توجه به روند نزولی که در این بازار آغاز شده است آمار دی ماه نیز به طور قطع کاهشی و از بازدهی این بازار کم خواهد کرد. بر اساس آمار واحد‌های مسکونی معامله شده در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور، متوسط قیمت یک متر مربع بنای واحد مسکونی معامله شده در شهر تهران در آذر‌ماه ۱۴۰۲ به ۷۴۰.۹ میلیون ریال رسید که نسبت به ماه قبل ۲.۲ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

سهام چقدر بازدهی داشت؟
با وجود تمام نوسان‌هایی که بازار سهام کشور طی ماه‌های اخیر داشته است، اما برخلاف بازار‌هایی مانند ارز و طلا، تا پایان ماه دی، بازدهی این بازار مثبت بود، اما حال و در اواخر اسفند شرایط کمی متفاوت شده است. شاخص کل بورس تهران در فروردین سال جاری ۲.۳ میلیون واحد بود و حال به مرز ۲.۲ میلیون واحد (دو میلیون و ۱۹۵ هزار واحد) رسیده و با افت همراه بوده است. هرچند برآیند کلی بازار سهام نسبت به سال گذشته روند مثبتی را پشت سر گذاشته است.

هرچند به گواه کارشناسان، با حذف ریسک‌هایی که طی دو ماه اخیر براین بازار تأثیر گذاشته است، بازدهی به مراتب بالاتری از بازار انتظار می‌رفت.
همچنین طبق داده‌های سامانە رسام، از میان صندوق‌های سهامی، ۱۰ صندوق، جزو پربازده‌ترین صندوق‌ها بودند. بر پایه این گزارش، از میان این صندوق‌ها، تنها یک صندوق به نام ثروت هامرز بازدهی بالای ۱۰۰ درصد و باقی صندوق بازدهی ۵۰ تا ۶۰ درصدی داشتند. بر اساس گزارش سامانه رسام، بازدهی صندوق‌های مشترک دماسنج و اوج دماوند به ترتیب ۶۵ و ۶۳ درصد بود که بعد از صندوق ثروت هامرز، در رده پربازده‌ترین‌های سهامی جا گرفته‌اند. هفت صندوق دیگر، اما بازدهی ۵۲ تا ۵۸ درصدی داشتند که در این میان صندوق ترمه ایساتیس پویا بازدهی ۵۸ درصد و صندوق‌های ثروت افزون ثمین و مشترک نوید انصار بازدهی ۵۷ و ۵۵ درصدی را کسب کردند. همچنین، بازدهی هر کدام از صندوق‌های آسمان آرمانی سهام و واسطه‌گری مالی یکم ۵۴ درصد و بازدهی صندوق‌های سهام ویستا
و مشترک ذوب‌آهن نو ویرا نیز ۵۲ درصد بوده است.

دلار و سکه بازدهی منفی داشتند؟
اجرای سیاست تثبیت اقتصادی انتظارات تورمی و حباب بازار‌ها را فرونشاند. براساس آمار‌ها در آخرین روز کاری سال گذشته قیمت دلار در بازار غیررسمی ۵۳ هزار و ۸۰۰ تومان بود که این رقم حال به حدود ۶۰ هزار تومان رسیده است. سکه نیز تا پایان دی بازدهی منفی ۶٫۳ درصد داشته است. در آخرین روز کاری سال گذشته هر قطعه سکه تمام ۳۳ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان قیمت داشته است که این قیمت در آخرین روز دی ماه به ۳۱ میلیون و ۶۰۱ هزارتومان کاهش یافت و حال به ۳۸ میلیون و ۹۳۴ هزار تومان  رسیده است.

در نهایت باید دید که متغیر‌های اقتصاد کلان، ریسک‌های منطقه‌ای و رویداد‌های سیاسی جهانی، ریسک‌های جهانی و افت نرخ بهره چه تاثیراتی بر بازار‌های مالی ۱۴۰۳ خواهد گذاشت. چه اینکه هر خبر امیدوارکننده‌ای در راستای گشایش‌های سیاسی و بهبود شرایط دیپلماتیک منطقه اثر ثبات‌ساز در بازار و به ویژه ارز خواهد داشت.