بانک مرکزی با هدف تحقق شعار سال ۱۴۰۲ مبنی بر «مهار تورم و رشد تولید» و به عنوان نهاد متولی سیاست‎گذاری پولی در کشور و در راستای انجام رسالت خود مبنی بر هدایت نقدینگی جامعه به سمت بخش‌های تولیدی که منجر به رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال و بهبود فضای کسب و کار و تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی خواهد شد، نسبت به صدور مجوز انتشار حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان گواهی سپرده (خاص) به شبکه بانکی کشور برای تامین مالی طرح‌های مولد دارای بازدهی بالا و پیشران اقدام نمود که کل آن به فروش رسید.

 

رصد و پایش عملکرد بانک‌ها و موسسات اعتباری در این خصوص نشان می‌دهد با توجه به سیاست‌های تعیین‌شده از سوی این بانک، فروش گواهی غالباً به صورت خرد و به عموم مردم جامعه صورت گرفته است.

 

تامین مالی طرح های مولد با سپرده ۳۰ درصدی

 

طرح‌های مدنظر شبکه بانکی کشور در حال تامین مالی از سوی بانک‌ها هستند و فهرست نهایی آن‎ها شامل تامین مالی طرح‌های بخش‌های مولد اقتصادی از جمله نساجی، دارویی، کشاورزی، صنایع تبدیلی، صنایع غذایی و.... به بانک مرکزی ارسال شده‌اند. ضمن این‎که طرح های مذکور از سوی هیئت مدیره بانک‌ها مورد بررسی و تایید قرار گرفته و دارای حسابرسی ویژه و نظارت بر مصرف از سوی بانک‌ها خواهد بود.

 

گواهی سپرده خاص یکی از ابزارهای سیاست پولی است،‌ این ابزار می تواند به بهبود متغیرهای پولی و تحقق هدف گذاری ها در مسیرهای در نظر گرفته شده، کمک کند. این ابزار یکی از روش هایی است که می تواند به صورت هدفمند به تأمین مالی بنگاه ها کمک کند، بدین معنا که تأمین مالی سرمایه در گردش بنگاه ها به واسطه این ابزار می تواند انجام شود، چراکه تقریباً ۸۲ درصد تسهیلاتی که در شبکه بانکی به بخش صنعت پرداخت می شود،‌ برای سرمایه در گردش بنگاه هاست و در مجموع حدود ۶۵ درصد تسهیلات بانکی برای سرمایه در گردش است.

 

بر این اساس استفاده از این ابزار تامین مالی در بازار پول، ضمن جلب مشارکت مردم در تامین مالی طرح‌های تولیدی کشور و کاهش انگیزه سفته بازی، هدایت منابع سیال به سمت تولید و اشتغال را در پی خواهد داشت و لذا مرکزی برای استفاده از ابزار گواهی سپرده خاص برای تأمین سرمایه در گردش بنگاه ها برنامه ریزی کرد به این صورت که گواهی سپرده خاص برای بنگاه ها و پروژه های مشخص منتشر می شود و این منابع تجهیز شده صرف تامین مالی بنگاه های متقاضی می شود.

 

نرخ سود گواهی سپرده براساس بازدهی پروژه ها تعیین می شود

 

لازم به ذکر است ؛نرخ سود اوراق گواهی سپرده براساس بازدهی پروژه ها تعیین می شود و به واسطه آن مشارکت واقعی بین سرمایه گذار و تأمین مالی شونده برقرار می شود؛ لذا گواهی سپرده خاص هم کارکرد تأمین مالی سرمایه در گردش و هم تأمین مالی طرح های بلندمدت توسعه ای و ایجادی بنگاه ها را شامل می شود و گشایش جدی به حساب می آید. لذا در این شیوه، منابع به صورت هدفمندتر، ‌موثرتر و با بهره وری مناسب‎تری به سمت بخش های مولد اقتصادی هدایت می شود.

 

این اوراق دارای نرخ سود علی الحساب تعهد شده توسط بانک عامل است؛ همچنین امکان بازخرید قبل سررسید برای این گواهی پیش بینی شده است و چنان‎چه دارنده اوراق پیش از سررسید منابعی که بابت خرید این گواهی صرف کرده است را نیاز داشته باشد، می تواند با مراجعه به شعبه صادرکننده نسبت به بازخرید آن اقدام کند.

 

امکان پرداخت سود قطعی فراتر از نرخ علی الحساب ۳۰ درصد

 

همچنین انتشار گواهی سپرده (خاص) برای طرح مشخص سودآور صورت خواهد پذیرفت و امکان وجود سود قطعی فراتر از سودهای علی‌الحساب پرداختی برای خریداران وجود خواهد داشت و بسیاری از طرح‌های تولیدی نیازمند تامین مالی می‌توانند از این ابزار بهره‌مند شوند.

 

این گواهی‌ ها معاف از مالیات است و با توجه به این که عقد مورد استفاده برای اعطای تسهیلات از محل گواهی سپرده خاص بر اساس مشارکت است، نهایتاً در سررسید اوراق دارای سود قطعی خواهد بود. همچنین باتوجه به لزوم شناسایی سود قطعی، این ابزار دارای حسابرسی ویژه و مستقل است و بانک مرکزی نظارت لازم را بر این امر خواهد داشت.

 

براین اساس تاکید می شود که انتشار گواهی سپرده (خاص) سیاستی موقتی از سوی بانک مرکزی نیست و با توجه به مقتضیات زمانی و نیاز به هدایت هدفمند نقدینگی در فواصل زمانی مورد نظر اجرایی خواهد شد، دستورالعمل انتشار گواهی سپرده‌ (خاص) در بانک ‌مرکزی تدوین و به شبکه بانکی کشور ابلاغ شده است. بانک‌ها و موسسات اعتباری در چارچوب این دستورالعمل می‌توانند نسبت به انتشار گواهی سپرده خاص اقدام نمایند.