میکروپلاستیک‌ها همه جا هستند. آنها تکه‌های ریز پلاستیک، یعنی هر چیزی کمتر از 5 میلی‌متر هستند، محصول جانبی تولید بیش از حد پلیمرهای مصنوعی. شواهد رو به افزایشی وجود دارد که نشان می‌دهد آنها در حال نفوذ به کل اکوسیستم هستند.

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، یک مطالعه تازه آنها را در 90٪ از انواع پروتئین نمونه‌برداری شده توسط محققان نشان داده است، در حالی که یک مطالعه از سال 2020 آنها را در میوه‌ها و سبزیجات یافته است. مطالعه دیگری که امسال منتشر شد نشان می‌دهد که آب بطری‌شده می‌تواند تا 100 برابر مقداری که قبلا تصور می‌شد ذرات پلاستیکی داشته باشد و برخی مطالعات حتی میکروپلاستیک‌ها را در جفت‌های انسان قبل از تولد پیدا کرده‌اند. بنابراین آیا این یک مشکل غیرقابل توقف است؟ آیا پیامدهایی برای سلامتی ما وجود دارد که تازه شروع به دیدن آنها کرده‌ایم؟ و اگر چنین است، آیا برای این که در مورد این وضعیت کاری انجام دهیم خیلی دیر شده است؟

برای شروع باید شما را از یک واقعیت بد مطلع کنم. بله؛ مشکل بدتر از آن چیزی است که قبلا تصور می شد. پروفسور کاترین ویلسون، کارشناس میکروپلاستیک در دانشکده علوم مهندسی دانشگاه کاردیف می‌گوید: «همه می‌دانستند که در آب دریاها و سواحل ما میکروپلاستیک‌ها وجود دارد، اما ما اکنون آنها را در سیستم آب شیرین و حتی در مناطق دوردست قطب شمال پیدا می‌کنیم. این سوالی را در مورد نحوه حمل و نقل آنها در هوا ایجاد می کند. ما همچنین می‌بینیم همانطور که از لجن بازیافتی، یک محصول پسماند غنی از مواد مغذی حاصل از تصفیه فاضلاب، به عنوان کود در کشاورزی استفاده می‌کنیم میکروپلاستیک‌ها در محیط بازیافت می‌شوند که ممکن است به این معنی باشد که در خاک زمین‌های کشاورزی تجمع می‌کنند و از این طریق وارد رژیم غذایی ما می شوند.

اما میکروپلاستیک‌ها چقدر برای انسان مضر هستند؟ دو مکانیسم واضح وجود دارد که از طریق آنها میکروپلاستیک‌ها ممکن است به ما آسیب برسانند: یا با اختلال شیمیایی در عملکرد طبیعی سیستم‌های بدن ما، یا با انباشته شدن مقادیر کافی برای مسدود کردن سیستم گردش خون، تنفس یا گوارش ما. به عنوان مثال، افزایش خطر ابتلا به سرطان یک نگرانی کلیدی است، اما مشخص نیست که چقدر باید نگران باشیم. پیوندهایی با پتانسیل سرطان‌زایی میکروپلاستیک‌ها و نانوپلاستیک‌ها، که به سختی با چشم حتی در زیر میکروسکوپ قوی قابل مشاهده هستند، در آزمایشگاه  در سلول‌های انسانی و بدن زنده موجودات دیگر کشف شده است. پروفسور جو کیبل، رئیس بخش دانشکده علوم زیستی دانشگاه کاردیف می‌گوید: مدل‌های حیوانی و گیاهی نشان می‌دهند که اوضاع خوب نیست. اما شایان ذکر است که اثراتی که در آزمایشگاه دیده می‌شود در اکثر مواقع به دلیل غلظت پلاستیک بسیار بالاتر از آنچه در جریان خون انسان ها دیده می‌شود، رخ داده است.

به طور مشابه، مشخص نیست که آیا میکروپلاستیک ها تأثیر قابل توجهی بر روی تولید سلول‌های ایمنی یا اشتها دارند یا خیر، اگرچه همه این احتمالات نگران کننده هستند. کیبل می‌گوید: «برای تعیین تأثیرات این سطح از قرار گرفتن در معرض میکروپلاستیک ها و همچنین اینکه آیا میکروپلاستیک‌ها به تجمع خود ادامه می‌دهند یا در نهایت از بدن ما خارج می‌شوند، به کار بیشتری نیاز است».

ما همچنین باید درک کنیم که آیا جایگزین‌های بهتری امکان‌پذیر است یا خیر. برای مثال، پروژه ماهی پلاستیکی در دانشگاه کاردیف در حال بررسی است که آیا پلاستیک‌های مبتنی بر فناوری‌های زیستی و افزودنی‌های مرتبط که اغلب به‌عنوان سبزتر از پلاستیک‌های سنتی به بازار عرضه می‌شوند، در واقع برای محیط زیست سالم‌تر هستند یا خیر. و ارگانیسم‌ها در واکنش به آنها چگونه رفتار می‌کنند، شواهد در حال افزایش است که این قبیل پلاستیک‌ها هم ممکن است در عمل بدون ضرر یا کمتر از پلاستیک‌های سنتی خطرناک نباشند»

چه کاری می‌توانیم بکنیم؟ متأسفانه این یک مشکل اجتماعی است: حضور گسترده میکروپلاستیک‌ها در همه جا به این معنی است که شانس کمی برای اجتناب از آنها وجود دارد. پلاستیک‌ یک کالای ضروری و اغلب نجات‌دهنده است، اما ما سال‌ها است که از آنها به‌طور ناپایدار استفاده می‌کنیم و میراثی برای نسل‌های آینده به جای گذاشته‌ایم که ممکن است مقابله با آن دشوار باشد. در سطح جهانی، ما باید به سمت محصولات پلاستیکی برویم که یا زیست تخریب پذیر هستند، یعنی به طور طبیعی تجزیه می شوند و یا از نظر ساختاری بازیافت شیمیایی آنها آسان‌تر است و مصرف‌کنندگان و کسب و کارها باید برای پذیرش آنها انگیزه داشته باشند. مقابله با این مشکل کار آسانی نیست، اما از آنجایی که احتمالاً روی همه افرادی که شنا می‌کنند، غذا می‌خورند یا نفس می‌کشند، تأثیر می‌گذارد، همه ما را نگران می‌کند.