محققان و متخصصان سلامت زندگی، خود را وقف کشف رمز و رازهایی می‌کنند که در پس تغییرات قابل توجه در رفتارهای سلامت انسان وجود دارد. چه چیزی باعث می شود برخی افراد به یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی اولویت دهند، در حالی که برخی دیگر این کار را نمی‌کنند؟ چه عواملی باعث می‌شود برخی با مواد مخدر، الکل و رفتارهای جنسی پرخطر درگیر شوند، در حالی که برخی دیگر از چنین رفتارهایی دوری می‌کنند؟

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، پاسخ به این سؤالات پیچیده و مورد بحث است. منابع متعددی به بررسی عوامل اجتماعی متعدد رفتارهای سلامتی، همراه با درک در حال تکامل از نشانگرهای ژنتیکی اعتیاد می‌پردازد. استدلال‌های فلسفی که مفهوم اراده آزاد را به چالش می‌کشد؛ حتی توانایی ما را برای انتخاب‌های غیرمعین در مورد سلامتی و رفاه خود مورد تردید قرار می‌دهد.

به همه این‌ها سیستم بازار و تبلیغات را اضافه کنید که مملو از انتخاب‌های بهداشتی ظاهری است؛ مربوط به آنچه می‌خوریم، می‌نوشیم، استنشاق می‌کنیم و اینکه چگونه وقت خود را سپری می‌کنیم. همچنین یک چشم‌انداز اطلاعاتی در حال انفجار وجود دارد که به ما آموزش می‌دهد که چگونه باید در این انتخاب‌ها حرکت کنیم؛ همراه با گسترش ابزارهای خودیاری، منابع و تأثیرگذارانی که مشتاق هستند در «سفرهای سلامتی» ما پول نقد دریافت کنند.

انگیزه مراقبت از سلامتی را می‌توان از صداهای متعارف و نامتعارف مختلف استخراج کرد. با این حال، فراتر از حقایق، مدها و تأثیرگذاران، الهام گرفتن از «حکیمان در طول اعصار» می‌تواند تلاش‌های ما را برای دستیابی به سلامت و شادی احیا کند.

همه ما وسوسه‌های ناسالمی را تجربه می‌کنیم: میل به غذای ناسالم، میل به تماشای زیاد تلویزیون، میل به سیگار کشیدن یا استعمال سیگار، یا وسوسه ماندن در رختخواب به جای رفتن به دویدن صبحگاهی. ما اغلب به طرز دردناکی از کارهایی که باید انجام دهیم آگاه هستیم و حتی می‌دانیم که این امر به احتمال زیاد باعث می‌شود که هم اکنون و هم در آینده احساس بهتری داشته باشیم. علیرغم این، ما مکرراً با یک اصرار قانع کننده مواجه می‌شویم که بر خلاف سلامت خود عمل کنیم و متأسفانه اغلب تسلیم این وسوسه‌های ناسالم می‌شویم.

چرا وسوسه‌های ناسالم را تجربه می‌کنیم؟

ما به دلیل ترکیبی از عوامل روانی، پیامدهای میراث تکاملی و محرک‌های اجتماعی و فرهنگی که تجربه می‌کنیم، با تمایلاتی مواجه می‌شویم که برای سلامتی ما مضر هستند.

با توجه به تمایل به ظهور انگیزه‌هایی که برای سلامتی ما مضر هستند، ممکن است بپرسیم چگونه از ما انتظار می‌رود که وسوسه‌های ناسالم را نادیده بگیریم. جستجوی بینش از خرد مشترک می‌تواند راهنمایی ارزشمندی ارائه دهد.

بودا چه می‌گوید؟

آموزه‌های بودا ما را تشویق می‌کند که بنشینیم و حباب به ظاهر بی‌پایان افکار، تکانه‌ها، امیال و احساساتی را که لحظه به لحظه می‌گذرد، تجربه کنیم. هدف این تمرین تشخیص این است که این افکار و احساسات «شما» نیستند و از بین بردن چسبیدن و وابستگی ما به فرآیندهای زودگذر ذهنی و حسی است.

محققان و متخصصان سلامت شروع به دفاع از مزایای سلامتی ذهن‌آگاهی کرده‌اند. با این حال، برداشت آموزه‌های بودا برای بهبود سلامت ما ممکن است، لزوماً به تمرین مراقبه اختصاصی نیاز نداشته باشد. صرف تشخیص اینکه تکانه‌های ناسالمی که تجربه می‌کنیم گذرا هستند و ذاتی نیستند، می‌تواند قدرتی که بر ما اعمال می‌کنند را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

حالا این ما را به سؤال بعدی‌مان هدایت می‌کند که اگر این وسوسه‌ها بخشی از من نیستند، پس چه هستند و چرا بوجود می‌آیند؟

چگونه امروز زندگی می‌کنیم؟

گزاره‌ی چارلز داروین مبنی بر اینکه گونه‌ها در طول زمان از طریق فرآیند انتخاب طبیعی تکامل می‌یابند، راه را برای درک رفتارهای انسان از طریق یک لنز تکاملی هموار کرد.

به عنوان مثال، فرضیه عدم تطابق تکاملی ادعا می‌کند که بسیاری از تمایلات رفتاری تکامل یافته ما با نحوه زندگی امروز ما مطابقت ندارد. این به این دلیل است که محیط‌هایی که مکانیسم‌های رفتاری و روان‌شناختی ما در آن تکامل یافته‌اند با دنیای مدرنی که اکنون در آن زندگی می‌کنیم، بسیار متفاوت بود.

در گذشته، اجداد ما با دوره‌هایی از کمبود مواجه بودند که در آن غذاهای پرکالری محدود بود. در نتیجه، انسان‌ها به غذاهای پرانرژی مانند قندها و چربی‌ها تمایل پیدا کردند که به آنها کمک می‌کند در محیط‌های چالش‌برانگیز زنده بمانند. با این حال، در دنیای امروزی که غذاهای پرکالری فراوان هستند، این سازگاری تکاملی می‌تواند باعث پرخوری و چاقی و بیماری‌های مرتبط با آن شود.

به طور مشابه، در محیط‌های اجدادی، حفظ انرژی با ماندن در یک فضای امن و سرپناه برای بقا ضروری بود. این انطباق به اجداد ما این امکان را می‌داد که در زمانی که منابع کمیاب بودند، انرژی خود را حفظ کنند.