بسته به اینکه به حرف چه کسی گوش میدهید، نوشابههای رژیمی یا بزرگترین دستاورد علم تغذیه هستند یا باشکوهترین اسب تروای آن یک لذت خوشمزه بدون قند یا یک گرگ در لباسهای میش، که علارغم ادعای بدون کالری بودن از راههای دیگر سلامت شما را خراب میکند. بله، شما می توانید نوشابه رژیمی بخورید بدون این که مقدار زیادی قند وارد برنامه غذایی خودتان کرده باشید. اما آیا اشتها یا سطح انسولین خود را هم به همین ترفند منحرف میکنید؟ آیا هر چیزی که جای آن همه شکر را گرفته بیشتر از شکر برای شما ضرر و زیان به همراه ندارد؟
به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، شروع با انسولین بسیار منطقی است. اگر ناآشنا هستید، این هورمونی است که معمولاً در لوزالمعده تولید میشود و به بدن شما کمک میکند تا از قند برای انرژی استفاده کند. مدتی است که این نظریه مطرح شده است که بدن شما هم به اندازه ذائقه شما در تشخیص نوشابههای معمولی و رژیمی مشکل دارد؛ در نتیجه فرقی نمیکند که کدام یکی را مصرف کنید! در هر حالت بدن شما دست به تولید بیش از حد انسولین میزند که میتواند خطرهای بسیاری از افزایش فشار خون گرفته تا دیابت یا سکته ایجاد کند.
به طور مشابه، ادعاهایی وجود دارد مبنی بر اینکه شیرینکنندههای مصنوعی موجود در نوشابههای رژیمی میتوانند مغز احمق و عاشق شکر ما را فریب دهند و فکر کنند که کالری بیشتری نسبت به کالری دریافت کردهایم و هورمونهای گرسنگی را از بین میبرند.
با این حال، به نظر میرسد که این نگرانیهای بالقوه ممکن است آنقدرها که متخصصان تغذیه فکر میکردند مشکل ساز نباشند، با بررسی سیستماتیک مطالعات منتشر شده در سال گذشته روشن شده است که قرار گرفتن در معرض شیرینکنندهها «به طور قطعی باعث افزایش مصرف غذا یا تغییر در رتبهبندی ذهنی اشتها نشده است و اینکه هیچ تغییر قابل توجهی در سطح گلوکز خون، گلیسمی پس از صرف غذا یا پاسخ انسولین پس از مصرف مشاهده نشده است».
همچنین، ممکن است شنیده باشید که آژانس بینالمللی تحقیقات سرطان (IARC) سال گذشته آسپارتام، یکی از رایجترین شیرینکنندههای مصنوعی را به عنوان "احتمالا سرطانزا برای انسان" طبقهبندی کرد. این بد به نظر میرسد، اما معنای زیادی ندارد – معنای آن این است که انها نمیتوانند اثر سرطان زا در شیرینکنندههای مصنوعی را کند کنند. این شیرینکننده را در دسته عصاره آلوئه ورا و برخی سبزیجات ترشی قرار میدهد. نوشیدن نوشیدنیهای گرم و کار در شیفتهای شب از نظر تهدید به ایجاد سرطان دارای رتبه خطر بالاتری در IARC هستند.
این خبر خوبی برای لابی نوشیدنیهای رژیمی است. اما دست نگه دارید: حداقل یک مطالعه مشاهدهای که عادات افراد را در یک دوره هشت ساله بررسی کرده نشان داده است که نوشیدن بیش از 21 نوشیدنی رژیمی در هفته، خطر اضافه وزن یا چاقی را در کسانی که چنین نوشابههایی را مصرف نمیکنند دو برابر میکند. انتظار داشتید هیچ اتفاقی نیافتد؟
اما چرا این تاثیر در مصرف نوشیدنیهای رژیمی ایجاد میشود؟ یک پاسخ ممکن است این باشد که مصرفکنندگان نوشابه رژیمی به احتمال زیاد کارهایی را انجام میدهند که خطر چاقی را افزایش میدهد؛ مانند خوردن منظم غذاهای فرآوری شده یا پرخوری، زیرا معتقدند با خوردن نوشابههای رژیمی در کالریهایی که مینوشند «صرفهجویی» میکنند.
یک دلیل دیگر ممکن است این باشد که اتفاق دیگری در حال رخ دادن است. لیزا ریچاردز، متخصص تغذیه میگوید: تصور میشود که سوکرالوز، که اغلب در نوشیدنیهای رژیمی یافت میشود، یکی از شایعترین علل نفخ در بدن است. اما شواهدی نیز وجود دارد که نشان میدهد میتواند باعث تحریک دستگاه گوارش شود و بر باکتریهایی که سلامت کلی روده را ارتقا میدهند، تأثیر بگذارد.
یک مطالعه منتشر شده در سال گذشته نشان داده است که مصرف سوکرالوز در سطوح دریافتی روزانه که معمولاً در انسان قابل قبول است، میتواند میکروبیوم روده را مختل کند و همچنین ممکن است بر بافت روده تأثیر بگذارد.
مطالعه دیگری که در سال 2022 منتشر شد، نشان داد که سایر شیرینکنندهها ممکن است اثرات مشابهی داشته باشند. تحقیقات بیشتری مورد نیاز است چرا که بسیاری از تحقیقات موجود روی موشها انجام شده است؛ اما این احتمالاً نگرانکنندهترین جنبه مصرف منظم نوشابه است، زیرا یک میکروبیوم ناسالم میتواند منجر به طیف وسیعی از اثرات بدتر شود.
بنابراین، چقدر باید نگران بود؟ خوب، اگر چندین بار در روز به جای آب نوشیدنیهای رژیمی مینوشید، احتمالاً ایده خوبی است که مصرف این نوشیدنی را کاهش دهید: مکانیسم عمل این نوشیدنیها هر چه که باشد، ممکن است شما را ناسالم کند.
اگر کمتر افراط میکنید، ممکن است نگرانی کمتری وجود داشته باشد، اما هنوز هم ارزش دارد که نوشیدنیهای رژیمی را با نوشیدنیهای دیگری که میتواند اثر منفی بالقوه کمتری بر بدن داشته باشد، پر کنید. فشردن لیمو در یک لیوان آب گازدار ممکن است در واقع به کنترل سطح انسولین شما کمک کند و همچنین بسیار خوشمزه است. درست کردن ترکیب آب گاز دار و لیمو کمی سختتر از خریدن یک نوشابه رژیمی است اما به هر حال نباید توقع داشته باشید که همه چیز را با هم داشته باشید.